Trong Đông y, cơ thể con người vận hành dựa trên sự cân bằng Âm – Dương, hòa hợp của Khí – Huyết – Tinh – Tân dịch. Khi một trong hai cực (Âm/Dương) suy yếu, cơ thể sẽ tự khuếch đại lệch lạc đó, tạo thành vòng xoáy: Hư hàn → càng hàn hơn & Hỏa vượng → càng bốc hỏa hơn.
Nói cách khác:
Cái gì đang thiếu thì càng bị rút bớt, cái gì đang thừa thì càng bị dồn thêm.
Đây là quy luật quen thuộc của tự nhiên. Giống như mảnh đất khô hạn lại bị thiếu mưa thì chỉ một cơn gió nhẹ cũng có thể làm cát bụi cuốn lên mịt mờ; hay những ngày nắng gắt, chỉ cần thêm một tia nắng nữa cũng đã đủ làm cánh cây héo rũ hoàn toàn. Cơ thể con người cũng vậy.
1. Vì sao “hư hàn lại thêm hàn”?
Hư hàn = dương khí yếu + cơ thể lạnh bên trong.
Biểu hiện:
Sợ lạnh - tay chân lạnh
Dễ mệt, thiếu năng lượng
Tiêu hóa yếu, đầy bụng
Lưng – bụng – eo dễ lạnh
Hành kinh hay đau bụng, máu sẫm
Thường đi phân nát hoặc lỏng
Tụt huyết áp, chóng mặt nhẹ
Khi dương khí đã yếu, cơ thể không còn “lửa” để sưởi ấm chính mình. Vì vậy, chỉ cần thêm một tác nhân nhỏ như:
uống nước đá
ăn thực phẩm sống hay trái cây lạnh
tắm ban đêm
ở trong phòng máy lạnh lâu
mưa gió, thời tiết chuyển lạnh
→ Là cái lạnh lập tức xuyên sâu, làm hàn nặng hơn. Giống như bếp than đang tàn, chỉ một cơn gió qua là tắt ngúm luôn.
2. Vì sao “hỏa vượng lại thêm hỏa”?
Hỏa vượng = nhiệt trong người tăng + âm dịch suy.
Biểu hiện:
Người nóng bừng, dễ cáu gắt
Mất ngủ, tim đập nhanh
Nhiệt miệng, táo bón
Mắt đỏ, mặt đỏ
Da dễ nổi mụn
Đổ mồ hôi trộm
Khát nước liên tục
Trong tình trạng này, cơ thể giống như nồi nước ít nhưng lửa lớn. Chỉ cần thêm:
ăn cay
uống rượu bia, cà phê
stress
thức khuya
→ Là hỏa bốc mạnh hơn, như đổ thêm dầu vào lửa.
3. Cách tự xác định thể tạng theo Đông y (siêu dễ – ai cũng làm được)
Hãy dựa vào các dấu hiệu sau của cơ thể để tự xác định thể tạng của bạn theo Đông y:
🔹 A. THỂ HƯ HÀN (lạnh – khí hư – dương hư)
Cảm giác lạnh: tay chân lạnh, dễ rùng mình
Tiêu hóa: dễ đầy bụng, tiêu phân lỏng
Sinh lực: mệt nhanh, ít nhiệt huyết
Nước tiểu: trong, loãng
Kinh nguyệt: đau bụng khi hành kinh, máu sẫm, vón
Thích: uống nước ấm, ghét đồ lạnh
👉 Nếu bạn có hơn 3 dấu hiệu → thể hư hàn.
🔹 B. THỂ HỎA VƯỢNG (nhiệt – âm hư – táo nhiệt)
Cảm giác nóng: mặt đỏ, dễ bốc hỏa
Tiêu hóa: táo bón, khô miệng
Sinh lực: dễ bực bội, khó ngủ
Nước tiểu: vàng, nóng rát
Da: nổi mụn, khô, đỏ
Thích: uống nước lạnh, ghét nóng
👉 Nếu bạn có hơn 3 dấu hiệu → thể hỏa vượng.
🔹 C. THỂ KHÍ HƯ (yếu năng lượng)
Thở nhẹ, không sâu
Dễ mệt, đuối sau vận động
Hay đau đầu khi mưa nắng
Hay lo, dễ stress
Nói nhỏ, hụt hơi
👉 Thường đi kèm HƯ HÀN.
🔹 D. THỂ HUYẾT HƯ (thiếu dưỡng chất nuôi cơ thể)
Da xanh/hơi tái
Chóng mặt đứng lên ngồi xuống
Móng tay dễ gãy
Giấc ngủ chập chờn
Tóc khô, rụng
👉 Phụ nữ sau 35 rất hay gặp.
🔹 E. THỂ ĐỜM THẤP (ẩm – nặng – trì trệ)
Người nặng nề, mệt mỏi
Lưỡi rêu trắng hoặc vàng dày
Đầy bụng, nặng bụng sau ăn
Mụn đầu đen, mặt dầu
Thích đồ mát
👉 Rất dễ gây tiền đình – đau đầu khi thời tiết đổi.
4. Cách dưỡng sinh theo từng thể cơ địa
A. Dành cho người HỎA VƯỢNG (nóng)
Nguyên tắc: Giảm Hỏa – Tăng Âm
🔹 Ăn uống:
Tăng: rau xanh, bí đao, mướp, thanh long, dừa, lựu, nước ép mát
“Hư hàn lại thêm hàn, hỏa vượng lại thêm hỏa” chính là lời nhắc rằng: Cơ thể mất cân bằng sẽ tự làm lệch thêm nếu ta không biết dừng lại.
Cơ thể con người rất thông minh – chỉ cần bạn chăm sóc đúng cách, nó sẽ đáp lại bằng sự ấm áp, khỏe khoắn và bình yên. Chúc các bạn mỗi ngày đều nhẹ nhàng hơn, ấm áp hơn và tràn đầy sinh khí hơn từ những thay đổi nhỏ nhưng bền bỉ này! 🌸✨