Nghệ An – vùng đất của những dải nương chè xanh mướt và bề dày văn hóa lịch sử – còn ẩn mình những ngôi chùa linh thiêng, mang đậm dấu ấn kiến trúc Phật giáo và truyền thống bản địa. Từ chùa Cổ Am ngự trên sườn núi Hổ Lĩnh đến chùa Đại Tuệ uy nghi giữa rừng thông Nam Đàn, mỗi mái chùa là một câu chuyện kể về tín ngưỡng, nghệ thuật điêu khắc và tâm hồn người xứ Nghệ.
Hãy cùng freSy khám phá 10 ngôi chùa nổi tiếng nhất tỉnh Nghệ An, nơi bạn có thể dâng hương cầu an, chiêm ngưỡng tượng Quan Âm khổng lồ hay lắng nghe tiếng chuông ngân vang giữa khung cảnh tĩnh lặng, để thấy trọn vẹn vẻ đẹp tâm linh và hành trình lịch sử của vùng đất này.
Chùa Cổ Am – một viên ngọc quý nằm trong quần thể di tích lịch sử văn hóa Lèn Hai Vai và cách trung tâm thành phố Vinh 46,7 km, thuộc xã Diễn Minh, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An. Tọa lạc giữa bức tranh núi rừng hùng vĩ, chùa mang đến vẻ đẹp tuyệt trần với kiến trúc hoành tráng, độc đáo và tinh xảo. Nơi đây được đánh giá là ngôi chùa đẹp nhất huyện Diễn Châu và là một trong những ngôi chùa đẹp nhất tỉnh Nghệ An. Chùa không chỉ là một danh thắng với nhiều công trình kiến trúc độc đáo mà còn là điểm đến tâm linh thu hút đông đảo người dân khắp nơi tìm về.
Chùa Cổ Am có lịch sử trên 600 năm, được xây dựng giữa thế kỷ XV, lúc đầu chỉ là một am nhỏ trên núi đá Hổ Lĩnh để dân làng đến lễ bái, có tên gọi là Am Sơn Tự. Đến cuối thời Hậu Lê, ngôi chùa được dời xuống chân lèn và đổi tên thành Hương Phúc Tự. Tuy nhiên, khoảng thời gian này, làng Diễn Minh thường gặp nhiều vấn đề về tâm linh khó lý giải. Chính vì vậy, vào đời vua Minh Mạng thứ 11, chùa được dời xuống chân núi và có tên là Hương Linh Tự, sau này được gọi là Cổ Am Tự cho đến ngày nay.
Ngôi chùa này đã chứng kiến nhiều dấu ấn lịch sử như trận huyết chiến Lê - Mạc của Lai Quận công Phan Công Tính và Mạc tướng Nguyễn Quyện dưới núi Hai Vai. Thời kháng chiến chống Mỹ, chùa cũng đã trải qua những trận bom đánh phá thảm khốc. Đến sau năm 2010, dưới sự chỉ dẫn của thầy Thích Chân Tính - một danh sư chùa Hoằng Pháp đã đặt những hòn đá đầu tiên, đánh dấu phục hưng Cổ Am Tự.
Năm 2013, chùa Cổ Am được trùng tu và phục dựng lại trên diện tích 14ha với nhiều hạng mục như: Đại hùng bảo điện, nhà tăng, bảo tháp, động Như Ý, động Quan Âm, vườn La - Hán…
Trải qua bề dày thời gian với biết bao dấu ấn thăng trầm của lịch sử, ngôi chùa vẫn hiên ngang đứng vững, trở thành nơi linh thiêng cho Phật tử xa gần ghé thăm, kính lễ. Tháng 12/1994, chùa Cổ Am đã được Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch công nhận là di tích lịch sử quốc gia.
Đại hùng bảo điện của Cổ Am Tự nằm ở trung tâm khuôn viên chùa được chia làm 2 tầng và thiết kế theo quy mô chùa Việt truyền thống. Tầng trên là chính điện thực hiện các nghi lễ hàng ngày và nhu cầu tín ngưỡng tâm linh của người dân. Đặc biệt, giữa trung tâm chính điện là tôn tượng Thích Ca Mâu Ni được làm bằng gỗ mít dát vàng cao trên 5m.
Tăng đường chùa được thiết kế làm 3 tầng và chia thành 3 khu rõ rệt. Vườn La - Hán nằm bên hông chính điện nổi bật với tượng Thích Ca bằng phù điêu, xung quanh Phật đài được bố trí 18 vị La - Hán bằng đá xanh. Những bức tượng này khiến cho khung cảnh của nơi đây trở nên tĩnh lặng và huyền bí hơn. Phía xa là hang động Như Ý được sắp xếp một bảo tượng Quan Âm và tượng ngài Cấp Cô Độc.
Điểm đặc biệt gây ấn tượng với du khách gần xa là công trình Phật giáo này có từng câu chữ, lời răn của Đức Phật đều được ghi bằng tiếng Việt và được đặt ở vị trí trang nghiêm. Những nét chữ vừa chân phương, mộc mạc nhưng lại mang đậm hồn quê hương xứ Nghệ.
Khám phá động Như Ý là một trải nghiệm tuyệt vời khi đến tham quan Cổ Am Tự. Đây là một hang động thạch nhũ được chế tạo cách đây hàng vạn năm. Trước đây, động Như Ý từng là nơi trú ẩn của dân làng cùng các chiến sĩ trong thời kỳ kháng chiến.
Không chỉ có khung cảnh hùng vĩ, chùa Cổ Am còn là nơi sở hữu tượng Quan Âm lớn nhất tại Nghệ An. Đến với chùa, bạn sẽ được tận mắt chiêm ngưỡng tượng Bồ Tát Quan Âm Tam Diện (3 mặt hướng về 3 phía khác nhau) trên núi vô cùng độc đáo.
Chùa Cổ Am ngày nay đã trở thành địa chỉ tôn nghiêm, linh thiêng cho hàng ngàn Phật tử về thắp hương kính Phật vào dịp rằm, mồng một hàng tháng. Bên cạnh đó, hằng năm tại chùa còn có nhiều ngày lễ lớn như: lễ cầu an đầu năm, đại lễ Phật Đản, đại lễ Vu Lan Báo hiếu, lễ kỷ niệm ngày sinh của Đức Phật A Di Đà, lễ kỷ niệm ngày thành đạo của Đức Phật Thích Ca...
Địa chỉ: Minh Châu, Diễn Châu, Nghệ An, Việt Nam
Điện thoại: 0867979737
Không chỉ là điểm du lịch Nghệ An nổi tiếng, chùa Cần Linh còn là ngôi chùa cổ linh thiêng gắn liền với các hoạt động văn hóa, tín ngưỡng của người dân xứ Nghệ. Ngôi chùa được bao quanh núi non hùng vĩ, phía Đông và phía Nam ngôi chùa có con sông Cồn Mộc chảy qua.
Chùa Cần Linh được biết đến là địa điểm du lịch tâm linh nổi tiếng ở thành phố Vinh, Nghệ An. Ban đầu, ngôi chùa có tên là Linh Vân Tự, sau đó được gọi là chùa Cần Linh hay chùa Sư Nữ. Sở dĩ có tên gọi như vậy bởi các đời sư trụ trì ngôi chùa đều là sư nữ.
Chùa Cần Linh được xây dựng vào thời tiền Lê (năm 886) và đến nay ngôi chùa đã có hàng ngàn năm tuổi. Truyền thuyết kể lại rằng: Cao Biền là một danh tướng đời Đường được cử sang nước ta làm Tiết Độ sứ, cũng là một nhà địa lý có tiếng. Và khi đến đất Hoan Diễn là Nghệ An bây giờ, ông nhận thấy nơi đây hội tụ khí địa linh nhân kiệt.
Bởi lẽ đó, ông đã cho xây ngôi chùa để cầu may, nghĩ rằng sẽ chinh phục được nước Nam và duy trì nền thống trị Bắc thuộc. Một phần xây dựng ngôi chùa cũng là để nhờ phép nhà Phật giúp kéo dài tuổi thọ của Cao Biền và những người đàn ông ở nơi đây.
Theo sử sách ghi lại, vua Tự Đức và vua Bảo Đại của vương triều nhà Nguyễn đã từng đến thăm chùa Cần Linh để cúng tế, cầu phúc an dân. Vua Tự Đức còn hiến tặng hai bức vọng bằng chữ Hán với dòng chữ Triện đề “Vương triều Đức tự hiến cúng”.
Nhận thấy ngôi chùa vô cùng linh thiêng với nhiều huyền tích bí ẩn, vui Tự Đức còn tặng thêm một bức đạt tự “Cần Linh”. Thực ra, ý muốn nói của ông là “Cầu Linh”, có nghĩa là ai muốn cầu gì đến đây sẽ đều được như ý bởi nơi này rất linh nghiệm. Tuy nhiên, dân gian dần đọc chệch đi hoặc có thể do lệ kiêng húy của triều Nguyễn mà chữ “Cầu Linh” sau đó được đổi thành “Cần Linh”. Cũng từ đó ngôi chùa có tên là “Cần Linh” cho đến tận bây giờ.
Ngôi chùa rộng rãi, thoáng đãng, có tổng diện tích lên tới 5.208m2. Kiến trúc chùa bao gồm: cổng tam quan, bái đường, chính điện, tăng đường, nhà tả vu và hữu vu. Sau nhiều lần trùng tu và tôn tạo, diện mạo ngôi chùa ngày nay đã thay đổi nhiều so với trước kia.
Chùa Cần Linh hiện nay vẫn còn lưu giữ một lượng lớn tượng Phật cổ kính, mang giá trị nghệ thuật cao. Có gần 100 pho tượng với nhiều loại hình, kích thước khác nhau. Trong đó, tượng Phật Thích Ca Mâu Ni là tượng Phật cổ, đẹp và có nhiều giá trị về văn hóa, lịch sử, nghệ thuật. Tượng cao 1,2m được sơn son thiếp vàng và đặt ở ngay trung tâm thượng điện. Ngoài ra, du khách cũng có dịp chiêm ngưỡng nhiều pho tượng Phật cổ, quý hiếm được điêu khắc tinh xảo như: tượng Phật Đản; tượng Phật Bà nghìn tay, nghìn mắt; tượng Phật Quan Âm; tượng Tam thế,...
Một trong những điều khiến du khách ấn tượng về chùa Cần Linh chính là những bản kinh hàng trăm năm tuổi. Theo trụ trì ngôi chùa, nhiều bộ kinh Phật quý hiếm lưu giữ ở chùa được viết bằng chữ Hán từ thời nhà Đường như: kinh Phạm Võng, kinh Pháp Khoa, kinh Dược Sư, kinh Lăng Nghiêm. Những bộ kinh này chính là tư liệu quý giá, có giá trị vô cùng to lớn đối với nền Phật giáo nước nhà.
Địa chỉ: khối 10, phường Cửa Nam, thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An, Việt Nam
Chùa Song Ngư tọa lạc trên đảo Hòn Ngư thuộc thị xã Cửa Lò (Nghệ An). Chùa được xây dựng khoảng thế kỷ XIV, trải qua nhiều thế kỷ, ngôi chùa chịu nhiều tác động bởi chiến tranh, thiên tai. Năm 2005, chùa Song Ngư được trùng tu và trở thành điểm đến tâm linh cho du khách mỗi dịp đến Cửa Lò.
Trên đảo Ngư có chùa Song Ngư - ngôi chùa cổ với tuổi đời hơn 800 năm, được xây dựng từ đầu thế kỷ XIV dưới thời Lý - Trần, và là một trong những ngôi chùa hiếm hoi được xây dựng trên đảo. Đây chính là nơi ngư dân mỗi khi ra khơi thường ghé đến để cầu bình an.
Như nhiều ngôi chùa cổ ở Việt Nam, chùa Song Ngư phối thờ Phật tổ, Quan thế âm Bồ Tát, các vị chư Phật và Sát Hải Đại vương Hoàng Tá Thốn, người từng lập nhiều công trạng trong sự nghiệp đánh đuổi giặc Nguyên - Mông ở thế kỷ thứ XIII và cũng là một vị Phúc thần luôn phù hộ cho cư dân vùng biển.
Liên quan đến chùa Song Ngư, “Đại Việt sử ký toàn thư” cũng như truyền thuyết còn lưu truyền câu chuyện tình giữa Tướng quân Trần Khắc Chung và Huyền Trân Công chúa. Sách chép rằng: "Mùa Đông, tháng 10, sai quan Nhập Nội Hành khiển Thượng thư Tả Bộc xạ Trần Khắc Chung, An phủ sứ Đặng Văn sang Chiêm Thành đón Công chúa Huyền Trân và thế tử Đa Đa về. Theo tục lệ Chiêm Thành, chúa chết (Vua Chế Mân) thì bà hậu của chúa phải vào dàn thiêu để chết theo. Vua Trần biết thế, sợ Huyền Trân Công chúa bị hại, bèn sai bọn Khắc Chung, mượn cớ sang viếng tang và nói với người Chiêm: “Nếu công chúa hỏa táng thì việc làm chay không có người chủ trương, chi bằng ra biển chiêu hồn ở ven trời, đón linh hồn cùng về, rồi sẽ vào dàn thiêu cũng chưa muộn”. Người Chiêm nghe theo. Khắc Chung dùng thuyền nhẹ cướp lấy Công chúa Huyền Trân... Trong chuyến trở về bằng đường biển này, Khắc Chung đã cho dừng thuyền tại đảo Ngư, cùng Công chúa Huyền Trân lên chùa lễ Phật".
Việc thờ tự tại chùa Song Ngư vẫn tuân thủ quy tắc truyền thống: Tiền thần, hậu phật. Kiến trúc chùa gồm các hạng mục: Bến chùa, đường, vườn, nhà khách, tam quan, sân, nhà tả vu, hữu vu và hai tòa chính là Bái đường, thượng điện.
Gian chính tòa thượng điện đặt bàn thờ Phật tổ, Quan thế Âm Bồ Tát và các vị chư phật. Treo trang trọng chính giữa thượng điện là bức hoành phi với bốn chữ sơn son, thiếp vàng bóng loáng: “Thuyền từ phổ độ”. Còn tại hạ điện đặt bài vị Sát Hải Đại Vương Hoàng Tá Thốn, người từng lập nhiều công trạng trong sự nghiệp đánh đuổi giặc Nguyên - Mông ở thế kỷ XIII và cũng là vị phúc thần luôn phù hộ cho cư dân vùng biển.
Chùa Đảo Ngư là ngôi chùa linh thiêng ở Nghệ An. Nằm giữa hai lạch lớn Cửa Lò, Cửa Hội nên các ngư dân, thương gia đều ghé vào chùa cầu cho trời yên biển lặng, buôn may bán đắt. Chùa có giếng ngọc cổ hơn 700 năm tuổi – nơi duy nhất có nước ngọt trên đảo Song Ngư.
Địa chỉ: đảo Song Ngư, thị xã Cửa Lò, tỉnh Nghệ An, Việt Nam
Đi chùa ở Nghệ An không thể không ghé thăm chùa Đại Tuệ. Khuôn viên chùa rộng khoảng 600m2. Ngôi chùa này nắm giữ 4 kỷ lục tại Việt Nam:
Nơi đây còn là ngôi chùa duy nhất thờ Phật Mẫu Đại Tuệ ở Việt Nam. Bức tượng Phật Mẫu Đại Tuệ được đúc hoàn toàn bằng đồng đỏ chất lượng cao, có chiều cao 2.3m, bệ rộng 1.15m và nặng 1100kg. Chùa Đại Tuệ là một trong những thắng cảnh nổi tiếng bậc nhất về văn hóa, lịch sử của mảnh đất Bắc Trung Bộ.
Tương truyền, công trình tôn giáo này có từ thời vua Mai Hắc Đế đánh quân xâm lượng nhà Đường vào năm 627 sau công nguyên. Đến thế kỷ thứ XV thì được vua Hồ Quý Ly xây cất lại để thờ Phật Bà Đại Tuệ - vị thần có công phù hộ cho nhà Hồ chống giặc Minh xâm lược, bảo vệ toàn vẹn bờ cõi.
Theo sử sách, vào mùa Xuân năm Kỷ Dậu 1789, vua Quang Trung trong chuyến hành binh ra Bắc đại phá 29 vạn quân Thanh cũng đã nghỉ chân tại đây. Trong giấc mơ, nhà vua thấy Phật Bà về chỉ cho cách xây thành làm căn cứ chống giặc.
Sau đó, vua Quang Trung đã dâng lễ vật xin Phật gia phù hộ đánh bại quân Thanh. Cũng tại đây, nhà vua được trụ trì chỉ đường tắt ra kinh đô, rút ngắn thời gian hành quân khiến giặc Thanh trở tay không kịp. Sau chiến thắng, ông đã xuống chiếu cắt 20 mẫu đất để xây dựng chùa và lo việc hương khói quanh năm.
Không chỉ thu hút tín đồ du lịch và bà con Phật tử gần xa bởi cảnh quan tuyệt đẹp, chùa Đại Tuệ linh thiêng còn nổi bật bởi nét kiến trúc uy nghiêm, độc đáo. Công trình tôn giáo này có tổng cộng 20 hạng mục, trong đó 4 ngôi bảo điện được phân bố từ chân lên đến đỉnh núi là các hạng mục chính, gồm chùa Trình, chùa Hạ, chùa Trung và chùa Thượng.
Một trong những công trình đặc biệt trong khuôn viên rộng đến 6.000m2 của chùa là bảo tháp Đại Tuệ 9 tầng cao 32m, thờ thất Phật thế tôn, Phật Mẫu Đại Tuệ và Phật Di Lặc. Hầu hết những hạng mục thuộc quần thể chùa Đại Tuệ được khảm rất nhiều câu đối, thư pháp bằng chữ thuần Việt nhằm tôn vinh nét đẹp văn hóa dân tộc giữa dòng chảy lịch sử. Ngoài ra, khi dừng chân tại đây, bạn sẽ có cơ hội khám phá những đồ tế khí bằng đá như mõ, chuông… gõ lên nghe âm thanh vang xa như kết nối trời đất với con người.
Chưa dừng lại ở đó, sau khi vãn cảnh chùa, bạn không nên bỏ lỡ cơ hội tham quan các công trình ấn tượng xung quanh. Như phiến đá rất to tựa như ngai vàng nằm ngay phía trước chùa, tương truyền là nơi các bệ đế vương xưa kia đã ngồi lên để thắp hương dâng lễ Phật. Cách đó khoảng 400m là hai trụ đá lớn dựng đứng tựa như chiếc cổng thiên tạo. Cạnh bên là ao sen nở sớm, tàn muộn, giếng ngọc với làn nước trong xanh quanh năm. Sau lưng là đỉnh động Thăng Thiên, nơi có bàn cờ Tiên bằng đá.
Địa chỉ: trên đỉnh núi cao nhất của dãy Đại Huệ, xã Nam Anh, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An, Việt Nam
Điện thoại: 0349 712 861
Một trong các chùa ở Nghệ An vô cùng linh thiêng đó là Lô Sơn. Chùa Lô Sơn được xây dựng vào năm Vĩnh Thịnh (1705 – 1719), đời vua Lê Dụ Tông. Đây là di tích văn hóa cổ xưa. Tấm bia đá cổ tại chùa còn được ghi vào sách “Hoan châu bi ký”.
Tên chữ là Phổ Am Tự, chùa nằm trên địa bàn khối 6, phường Nghi Tân phía bắc Cửa Lò tựa lưng vào núi Lô Sơn, chùa được dựng từ thời Lê, cảnh chùa trang nghiêm, thanh tịnh. Trong chùa có Xá lợi Đức bổn sư Thích Ca và xá lợi các thánh tăng. Ngoài ra còn có nhiều cây cổ thụ lớn lâu năm như Cây Đại có tuổi hơn 420 năm; Cây Mít có tuổi hơn 360 năm, Cây Nhãn hơn 260 năm;
Năm 2005, chùa được xếp hạng Di tích Lịch sử - Văn hóa cấp tỉnh. Đặc biệt, đầu xuân Tân Mão 2011, chùa vinh dự được Thượng tọa SanVaDo ở chùa Suyli (Myanmar) dâng cúng Xá lợi Phật. Đây là một vinh hạnh cho chùa Lô Sơn nói riêng và người dân địa phương nói chung, góp phần đáp ứng nhu cầu thưởng thức văn hoá tâm linh của nhân dân địa phương cũng như du khách.
Theo nội dung Bài minh (khắc ngày 10 tháng 2 năm Vĩnh Thịnh thứ 6 (1710) trên tấm bia cổ, hiện dựng tại chùa Phổ Am, cho biết: Ông Nguyễn Văn Miên, người làng Vạn Lộc (nay thuộc phường Nghi Tân - TG. chú thích), sinh năm Đinh Sửu (1673), từng làm quan đến chức Trung úy, Đội phó Đội Tả hiệu điểm, được phong Diệu đình hầu dưới thời vua Lê Hy Tông (1878 - 1705). Khi thôi việc quan, ông cùng vợ là bà Lê Thị Trác (người quận Hà Đông) đã tự bỏ tiền dựng chùa Phổ Am, đúc chuông và tạc nhiều pho tượng Phật thờ tại ngôi chùa này.
Tại ngôi chùa này đã chứng kiến nhiều cuộc họp của Đảng bộ làng Vạn Lộc trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Đặc biệt trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, tổ đội du kích làng Vạn Lộc suốt ngày đêm bám trụ trên núi Lò (sau lưng chùa) để canh giữ vùng biển. Ngày 02/6/1968 tại đây tổ đội du kích Vạn Lộc đã bắn rơi chiếc máy bay giặc Mỹ thứ 1.100. Bởi thế núi Lò đã một thời mang dấu ấn lịch sử được mang tên gọi “Đồi một trăm”.
Chùa Phổ Am, nguyên trạng được kiến trúc theo lối chữ “công”, đốc chùa cũng là mặt tiền hướng về phía bắc. Qui mô chùa Phổ Am thuở xưa tuy không lớn, nhưng đây là một ngôi chùa cổ, với kiến trúc truyền thống. Nhưng đến nay, qua mỗi lần trùng tu, tôn tạo, nhiều hạng mục kiến trúc cổ đã bị hư hại, hoặc mất mát. Chùa Phổ Am hiện tại vững chãi hơn, khang trang hơn, nhưng cũng “mới lạ” đến mức khiến cho không ít người tiếc nuối một ngôi chùa đã hàng trăm năm tuổi. Năm 2000, chùa Phổ Am đã được UBND tỉnh Nghệ An cấp bằng công nhận Di tích Lịch sử - văn hóa. Hiện tại, thị xã Cửa Lò đã có kế hoạch đầu tư xây dựng nơi đây thành một địa điểm du lịch văn hóa tâm linh, thu hút du khách đến tham quan, vãn cảnh.
Chùa thiêng ở Nghệ An – Lô Sơn tọa lạc trên một khu đất cao với địa thế khá đẹp. Chùa hướng về phía Bắc, dựa vào núi Lô Sơn. Chùa Lô Sơn được bài trí bằng rất nhiều tượng Phật như: tượng Quan Âm, Thích Ca, Ngọc Hoàng, Nam Tào, Bắc Đẩu, Tam Thế…
Di tích chùa Lô Sơn là nơi thờ Phật thuộc phái Đại Thừa. Đại Thừa ngụ ý là cỗ xe lớn chở nhiều người, người theo Đại Thừa quan niệm rằng trong vũ trụ có chư Phật và chư Bồ Tát ở cả 3 thời quá khứ, hiện tại và tương lai. Người tu hành Đại Thừa thành tâm có thể thành Phật, Bồ tát hoặc được các vị Bồ Tát đón về miền cực lạc. Chùa Lô Sơn được bài trí khá nhiều tượng Phật, bao gồm: tượng Tam Thế, Quan Âm, Ngọc Hoàng, Thích Ca, Nam Tào, Bắc Đẩu, Kim Cương, Đức Ông… Trải qua thời gian khá lâu, khí hậu khắc nghiệt, thường xuyên bị thiên tai đe dọa, thế nhưng hệ thống chùa, bia đá, tượng vẫn còn lại khá nhiều là di sản văn hóa tiêu biểu cho tài năng sáng tạo của cha ông.
Chùa Lô Sơn được xây dựng trên khu đất cao ráo, thoáng rộng, khoảng 2 mẫu với quy mô khá lớn, bao gồm thượng điện, gác chuông, tường bao, cổng tam quan, 2 ao sen, nhà biện lệ… “Vào chùa Phổ Am tụng kinh niệm phật thường xuyên thì được thần tiên phù hộ, muốn có phúc đức mãi mãi về sau thì phải quý Phật, gửi sinh mệnh vào Phật”.
Địa chỉ: dưới chân núi Cao, thuộc khối 6, phường Nghi Tân, thị xã Cửa Lò, tỉnh Nghệ An, Việt Nam
Chùa Chung Linh - ngôi chùa đẹp ở Nghệ An thờ Phật, được xây dựng cách đây hơn 500 năm. Chùa gắn với lịch sử xây dựng mảnh đất Cát Ngạn. Chung Linh từng là ngôi chùa lớn nhất, đẹp nhất tại Thanh Chương. Mặt trước của chùa là dòng sông Giăng thơ mộng, êm đềm.
Theo các tài liệu để lại và truyền miệng tại địa phương, chùa Chung Linh có niên đại khoảng 500 năm, với khuôn viên rất lớn, có tòa tháp. Theo tìm hiểu Chung Linh có nghĩa là Tiếng chuông linh thiêng và là nơi thờ Phật linh thiêng.
Chùa Chung Linh có từ lâu đời (khoảng 500 năm) tọa lạc trên núi Chùa, xóm Liên Chung, xã Phong Thịnh, huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An. Thanh Chương là miền quê có truyền thống văn hóa và hiếu học, giàu truyền thống cách mạng nổi tiếng ở xứ Nghệ.
Trong suốt gần nửa thiên niên kỷ, Chung Linh Tự từng là ngôi chùa đẹp nhất, lớn nhất ở Thanh Chương, là trung tâm tín ngưỡng – Phật học của vùng Cát Ngạn. Năm 1930–1931, chùa còn chứng kiến sự hy sinh anh dũng của 18 chiến sĩ cách mạng trong phong trào Xô Viết Nghệ Tĩnh, khi họ bị thực dân Pháp giam giữ và hành quyết ngay tại chùa. Năm 1937, chùa in bản kinh “Phật Thuyết Cứu Khổ Chân Ngôn”. Tuy nhiên, sau nhiều biến cố lịch sử và thời gian, chùa dần xuống cấp; trước thời điểm phục dựng, di tích chỉ còn lại sân nền, bia cổ và một rùa đá đầu cụt.
Trải qua bao dâu bể và sự vô tâm một thời của con người, chùa Chung Linh xưa không còn nữa. Chỉ còn lại tấm bia đá và cụ Rùa tồn tại, ghi dấu tích trên mảnh đất xưa. Và trong tâm tưởng người dân, Chung Linh cổ tự vẫn còn đọng lại trên một vùng quê với tên gọi thân thương: Chợ Chùa.
Ngày 20/12/2010, UBND tỉnh Nghệ An đã ban hành quyết định cho phép phục hồi chùa. Ngày 17/4/2011 lễ động thổ xây dựng chùa được diễn ra trang trọng. Ngày 10/8/2011, Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam đã bổ nhiệm Đại đức Thích Quảng Bảo đảm nhiệm chức vụ trụ trì chùa Chung Linh.
Khách thập phương đến Chùa Chung Linh thường dâng hương lễ Phật, đồng thời tưởng niệm các chiến sĩ cách mạng đã ngã xuống tại đây. Hằng năm, vào các dịp lễ Vu Lan, Phật Đản, chùa tổ chức đại lễ cầu siêu, thu hút đông đảo Phật tử và người dân địa phương. Không gian chùa vào sáng sớm, khi sương mờ còn giăng khắp Bàu Chuông – Bàu Giếng, thường được nhắc đến là “điểm săn mây” lý tưởng cho những ai tìm kiếm bình yên và cảm giác thanh tịnh.
Ngày 20/12/2010, UBND tỉnh Nghệ An ban hành quyết định cho phép phục hồi Chùa Chung Linh trên vị trí cũ. Lễ động thổ xây dựng diễn ra ngày 17/4/2011, và đến 10/8/2011, Đại đức Thích Quảng Bảo được Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam bổ nhiệm làm trụ trì. Khuôn viên mới trải rộng khoảng 11 000 m², gồm cổng Tam quan, điện Tam Bảo, nhà giảng, tăng đường, và tháp – tất cả hòa quyện cùng cảnh quan thiên nhiên vốn có, tạo nên không gian thanh tịnh, trang nghiêm.
Địa chỉ: rú Chùa, xóm Liên Chung, xã Phong Thịnh, huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An, Việt Nam
Chùa Bà Bụt nằm ở thôn Thượng Thọ, xã Bạch Ngọc, huyện Đô Lương, phủ Anh Sơn nay thuộc xã Lam Sơn, huyện Đô Lương, Nghệ An. Nguyên xưa chùa Bà Bụt có tên gọi là Chùa Thượng Thọ.
Chùa nằm bên cạnh dòng sông Lam thơ mộng, phía sau lưng có ngọn núi Hội tạo nên thế vững chắc như một bức tường thành bảo vệ, che chắn giúp ngôi chùa vượt qua bao biến thiên của lịch sử để trường tồn với thời gian.
Truyền thuyết kể rằng, xưa kia, tại bến đò Trung Lở ngần chùa Thượng Thọ có cô lái đò rất đẹp và duyên dáng. Vào một buổi trưa có một thanh niên trong làng đi ngang qua, thấy cô lái đò xinh đẹp liền buông lời trêu ghẹo. Cô lái đò bỗng nhiên biến hoá thành phật bà 12 tay ngồi lên đầu người thanh niên và bắt anh đội vào một lùm cây xanh. Đến nơi anh ta thấy đầu nhẹ bỗng, một đám mây ngũ sắc đang từ từ bay lên trời. Cũng từ đó nhân dân đổi tên chùa Thượng Thọ thành chùa Tiên Tích và dân gian thường gọi là chùa Bà Bụt.
Sử sách lưu truyền, thời kỳ Lý Nhật Quang (con trai thứ 8 vua Lý Thái Tổ) được bổ làm Tri châu Nghệ An, ông đã tổ chức khai hoang mở đất, xây dựng và phát triển kinh tế. Phật bà Quan Âm ở chùa Bà Bụt đã phù giúp Lý Nhật Quang gặp nhiều thuận lợi, may mắn.
Trong quá trình chinh phạt quân Chiêm Thành, Lý Nhật Quang được Phật bà Quan Âm linh ứng phù giúp cho ông đánh giặc thắng lợi. Tương truyền, Lý Nhật Quang đi đánh giặc Lão Qua, bị trọng thương, ngựa về đến Bạch Đường, thôn Thượng Thọ (nay là xã Lam Sơn) có bà Tiên (ở Tiên Tích Tự) báo với ngài rằng: "Quả Sơn là nơi địa linh, muôn đời có thể hoá thân ở xứ ấy".
Nghe lời bà Tiên, Ngài về đến Quả Sơn thì qui hoá. Quan quân bèn xây dựng phần mộ lập đền ở Quả Sơn. Do đó hàng năm có tục lễ "nghinh xuân" vào ngày 20 tháng Giêng, rước di tượng Lý Nhật Quang từ đền Quả Sơn đến chùa Bà Bụt lễ tạ long trọng.
Ngôi chùa được nhân dân xây dựng năm 1007, trên một mảnh đất rộng, phía trước là sông Lam hiền hoà, thơ mộng. Phía sau, Chùa tựa lưng vào chân núi Hội như một bức tường thành bảo vệ, che chắn giúp ngôi Chùa vượt qua bao biến thiên của lịch sử để trường tồn với thời gian. Lối kiến trúc cổ đã có từ ngàn năm, ngôi chùa mang một vẻ đẹp độc đáo và riêng nhất.
Tại chùa, còn lưu giữ một hệ thống tượng cổ (22 pho) bằng gỗ, sơn son thếp vàng, đa dạng về loại hình, kích thước, đặc sắc về cấu tạo, nghệ thuật chế tác. Trong những năm chiến tranh, nhiều pho tượng của một số chùa khác quanh vùng cũng được đưa về phối thờ tại đây.
Trong đó, tượng Phật bà Quan Âm 12 tay hay còn gọi là tượng “đầu người đội Phật” là pho tượng cổ duy nhất còn sót lại từ ngày ngôi chùa được xây dựng, tính đến nay đã hơn 1.000 năm.
Bức tượng cao tầm 1,2m được bài trí nơi trang trọng nhất, tuy nhiên do đầu người nằm thấp dưới đáy tượng Phật Bà nên ít người nhìn thấy toàn cảnh trọn vẹn của bức tượng cổ. Chỉ khi vào sâu trong nội điện, luồn người đi qua các bức tượng khác mới thấy rõ đầu người đội tượng Phật Bà.
Khuôn mặt Phật Bà mang nét dịu hiền, đức độ. Mười cánh tay đều có nhiều tư thế khác nhau nhưng vô cùng thon thả, mềm mại. Trong 10 cánh tay có 8 cánh tay giơ lên cao, 2 cánh tay còn lại bắt quyết trước bụng. Chân tượng khoanh tròn trên đài sen. Đội đài sen là một đầu quỷ hình người đàn ông hung dữ, 2 tay trụ chống đài sen. Điều này thể hiện sự quy thuận của cái ác và cũng đúng như câu chuyện kể trong truyền thuyết về sự tích ngôi chùa.
Ngày nay, tại chùa Bà Bụt cứ đến ngày 20, 21 tháng Giêng (Âm lịch) hàng năm, tín đồ Phật tử và nhân dân trong vùng lại tổ chức lễ tạ để ghi nhớ công ơn bà Bụt phù giúp Uy Minh Vương Lý Nhật Quang.
Nghi thức rước lễ diễn ra trang trọng, di tượng Uy Minh Vương được kiệu từ đền Quả Sơn sang chùa Bà Bụt. Đoàn rước khởi hành từ sớm ngày 20 tháng Giêng, chia làm quân bộ và quân thủy, có các vị chức sắc và bô lão đi kèm, tín đồ Phật tử và nhân dân trong vùng xếp thành hàng dài tiếp nối.
Sau lễ xuất thần, đoàn rước thủy ngược dòng sông Lam, đoàn rước bộ theo đường đất tiến về chùa Bà Bụt. Đoàn thuyền trước khi cập bến chùa có ghé qua động Ngự - nơi xưa kia Uy Minh Vương thường hay duyệt đội thủy binh. Sáu chiếc thuyền rồng trong tiếng pháo lệnh rền vang đua nhau rẽ sóng về chùa Bà Bụt. Đoàn bộ dàn đội hình gồm đội nghi trượng, đội khiêng kiệu thánh.
Khi qua các làng Nhân Bồi, Nhân Hậu, Nhân Trung, Trạc Thanh, đoàn rước dừng lại để nhân dân trong làng ra tế bái. Khoảng tầm giữa trưa, hai đoàn thủy bộ hợp điểm ở chùa Bà Bụt. Kiệu di tượng đức Uy Minh Vương Lý Nhật Quang được đặt tại vị trí trung tâm giữa sân, mặt quay vào chùa, các vị chức sắc, bô lão cùng quân dân theo thứ tự sắp xếp làm lễ bái tạ. Sáng ngày 21 tháng Giêng, hai đội thủy bộ lại làm lễ rước di tượng đức Uy Minh Vương về lại đền Quả Sơn để làm lễ yên vị.
Tồn tại qua cả nghìn năm lịch sử và còn lưu giữ được một hệ thống tượng pháp đặc sắc, chùa Bà Bụt được đánh giá là một trong những ngôi chùa cổ kính, nổi tiếng ở xứ Nghệ - điểm đến chiêm bái, tham quan hấp dẫn của Phật tử và du khách.
Địa chỉ: xã Lam Sơn, huyện Đô Lương, tỉnh Nghệ An, Việt Nam
Sâu trong lòng ngọn núi đá vôi làng Vũ Kỳ, thuộc xã Phúc Thành, huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An có một ngôi chùa cổ hết sức độc đáo, hoàn toàn do tạo hóa sắp đặt nên. Nơi đây gắn liền với những câu chuyện cổ xưa được lưu truyền nên được người dân gọi là chùa Thiên Tạo.
Nằm cách thành phố khoảng 60km về phía Tây Bắc là một quần thể dãy núi đá vôi hùng vĩ có từ hàng vạn năm trước tại xã Phúc Thành, huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An được người dân địa phương đặt tên là lèn Vũ Kỳ. Trước đây lèn có 9 ngọn núi, kéo dài hơn 1km, nhưng do bị khai thác lấy đá nên dãy núi này chỉ còn 4.
Đặc biệt, ở phía đông lèn Vũ Kỳ có một hang động vô cùng đặc biệt. Động này tuy không phải là lớn nhất nhưng có hình dáng như giọt nước (hoặc búp sen) vô cùng ấn tượng, lại khô ráo, sạch sẽ, cùng nhiều ngõ ngách bí ẩn, linh thiêng. Vào thế kỷ 15, hang động này đã được những Phật tử trong vùng chọn làm nơi để tụng kinh niệm Phật. Từ đó mà hình thành nên một ngôi chùa hoàn toàn không do bàn tay con người kiến thiết, được gọi là chùa Thiên Tạo.
Ngày xưa lèn có nhiều hang động rộng lớn như hang Tiền, hang Bạc, hang Bông Lúa…. Về sau, những hang động này bị sập, lối vào hang cũng không còn. Chùa Thiên Tạo là hang động duy nhất còn sót lại. Các bàn thờ đều tạo thành từ những hốc đá được thiên nhiên khéo léo tạo hình như những búp sen tuyệt đẹp, xung quanh trang trí bởi các vân đá, nhũ đá vô cùng kỳ thú, bởi thế mà chẳng cần đến bàn tay con người phải vẽ vời thêm. Vì thế, ngôi chùa này càng được không những người dân trong vùng mà ở tứ xứ cung kính, đến hương khói ngày rằm.
Trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, do có địa thế hiểm trở và kín đáo nên chùa Thiên Tạo trở thành kho chứa lương thực và vũ khí của các đơn vị quân đội trong vùng. Theo sử sách ghi lại, lèn Vũ Kỳ nhiều lần còn là nơi được các cán bộ chiến sĩ chọn để họp chi bộ và bàn kế hoạch chống giặc ngoại xâm.
Sau chiến tranh, chùa Thiên Tạo bị bỏ hoang một thời gian dài. Tượng Phật, cổ vật, đồ tế khí và nhiều thắng tích thiên nhiên cũng bị phá hủy và thất lạc trong quãng thời gian này. Hiện, chùa Thiên Tạo hiện chỉ còn lưu giữ được 2 cổ vật là cốt Phật và một chiếc bát hương bằng đá, có từ năm 1645. Thời kỳ kháng chiến chống Pháp, bát hương này được người dân trong làng mang về nhà cất giữ, mới đây đã trả lại trả cho chùa.
Tháng 8/2017, nhờ sự đóng góp của người dân và các Phật tử trong vùng, chùa Thiên Tạo được sửa sang, tôn tạo lại. Các bức tượng phật, ban thờ, hệ thống điện, cũng như những đồ dùng trong chùa hiện nay đều do người dân đóng góp mà có.
Ẩn sau những phiến đá khổng lồ, chùa Thiên Tạo có hình búp sen, cao khoảng 20m rộng hơn 25m. Trần hang cao chót vót với những nhũ đá buông xuống tuyệt đẹp. Bước vào chùa, một bầu không khí trong lành lan tỏa dù đang giữa mùa hè. Chùa Thiên Tạo có 3 ban thờ chính, tất cả đều đặt trong những hang đá nhỏ hơn.
Ở chính giữa có điện Tam Bảo, bên trái hang Thiên, bên phải là hang Tiên Nữ. Mỗi hang nhỏ bên trong chùa lại có những câu chuyện khác nhau. Bề mặt hang Tam Bảo và hang Thiên có nhiều vết lõm xuống như dấu bàn chân. Theo truyền thuyết lưu truyền trong dân gian, đây chính là dấu chân của Đức Phật.
Trong dân gian còn lưu truyền truyền thuyết , người xưa kể lại do cảnh đẹp, hoa lá đua nở, không khí trong lành nên đây là nơi thần tiên hay hạ phàm để thưởng lãm cảnh sắc trần giới. Trong đó có cả những nàng tiên trốn trời xuống dạo chơi. Một lần, có chàng trai đi đốn củi thấy một tiên nữ vô cùng xinh đẹp bay xuống. Mê mẩn trước nhan sắc yêu kiều này nên chàng trai mới định bước tới gần xem cho rõ. Không ngờ rằng khiến vị tiên nữ sợ hãi bỏ trốn vào hang. Chàng trai đứng chờ mãi không thấy nàng ra, nhiều ngày sau đó cũng không thấy nữa. Vì vậy sau đó người dân mới đặt tên hang là hang Tiên Nữ.
Theo những người lớn tuổi trong làng, Hang Tiên chính là lối vào của một hệ thống hang ngầm khổng lồ vô cùng kỳ bí và tráng lệ. Trước đây cửa hang này là lối vào của một hệ thống hang động khổng lồ ở sâu trong lòng núi, bao gồm hàng trăm hang động liên thông với nhau, có hang khô, có hang nước, măng đá nhũ đá vô vàn, lung linh huyền ảo như chốn thần tiên. Ấy vậy mà không hiểu vì sao, cũng chẳng ai nhớ thời gian cụ thể, cửa “Hang Tiên” đột nhiên sập xuống, bít kín hoàn toàn lối vào của hệ thống hang ngầm.
“Giếng Thuồng Luồng” ở ngay trước cửa hang, là một mạch nước chảy ra từ lòng núi, quanh năm trong vắt và chưa bao giờ cạn kiệt. Nhà chùa dùng chính mạch nước này để thờ cúng, còn người dân trong làng cũng rất thích lấy nước ở đây về đun nước, pha trà.
Nét độc đáo ở ngôi chùa này có sự hòa quyện giữa tuyệt phẩm của thiên nhiên với sự thanh tịnh; sự lắng đọng của chốn linh thiêng đã tạo cho con người cảm giác bình yên, thư thái. Cứ vào dịp 14 và 15 ( âm lịch) hàng tháng, nhân dân và phật tử thường đến chùa lễ Phật, thể hiện truyền thống “uống nước nhớ nguồn”; giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa của địa phương.
Địa chỉ: Phúc Thành, Yên Thành, Nghệ An, Việt Nam
Điện thoại: 0976788818
Chùa Đức Sơn hay còn gọi là Đức Sơn tự, có tên nôm là chùa Nầm - được xây dựng từ thời nhà Trần và được coi là ngôi chùa cổ nhất xứ Nghệ. Kiến trúc chùa gồm: cổng, nhà khách, lầu hộ pháp, chùa thượng, chùa hạ, nhà tổ sư.
Theo tư liệu thì Chùa Đức Sơn nằm trên vùng đất cổ thuộc thành Vạn An xưa. Được xây dựng từ thời Trần, ngôi chùa này được coi là một trong những ngôi chùa cổ nhất xứ Nghệ. Đến năm Tự Đức thứ 25, chùa được trùng tu lại và có diện mạo như ngày nay.
Chùa Đức Sơn hiện là ngôi chùa còn lưu giữ được nhiều chuông đồng, hoành phi, câu đối, tượng phật, hàng trăm tấm ván gỗ khắc kinh sách rất có giá trị. Chùa Đức Sơn được xây dựng từ thời Trần. Chùa thờ phật Thích Ca cùng chư vị phật, chư vị bồ tát và thánh thần. Chùa thuộc phái Đại thừa.
Chùa Đức Sơn là một ngôi chùa cổ, có vị trí địa lý cảnh quan đẹp, hiện còn lưu giữ 43 pho tượng, chủ yếu được tạo tác muộn nhất là vào thời Nguyễn, chất liệu bằng gỗ mít. Tượng pháp được bài trí tại nhà lục đạo, nhà tổ, hai lầu hộ pháp, chùa hạ. Số tượng được tập trung nhiều nhất là ở chùa thượng, gồm bảy bộ, được chia làm bảy lớp. Bộ Tam Thế, Bộ Di Đà Tam Tôn, bộ Ngọc Hoàng, bộ quan âm tống tử, bộ Hoa Nghiêm tam pháp, bộ Thích Ca sơ sinh, bộ tượng Đức Ông - A Nan Đà và 210 bản khắc kinh. Đặc biệt quả chuông đồng nặng 180kg có khắc chữ Hán “Đức Sơn tự chung”, đúc từ thời Lê và các tài liệu hiện vật khác có giá trị lịch sử và nghệ thuật cao.
Chùa Đức Sơn có giá trị văn hoá lớn. Đây là nơi thờ phật giáo dục con người hướng thiện, đoàn kết, nhân ái gắn với đời sống tâm linh của làng, mang đậm tính nhân văn của người Việt. Hàng năm, vào các dịp lễ tết, ngày sóc, vọng, ngày mồng 3/3 (âm lịch) và ngày mồng 10/10, nhân dân và khách thập phương về dự lễ rất đông.
Năm 2001, chùa Đức Sơn được Bộ Văn hoá Thông tin xếp hạng là di tích lịch sử kiến trúc - nghệ thuật cấp Quốc gia.
Ngoài các công trình như cổng, lầu hộ pháp, nhà khách, chùa thượng, chùa hạ, nhà tổ sư...có giá trị kiến trúc lịch sử, hiện chùa còn lưu giữ nhiều hiện vật quý như: bức đại tự, chuông chùa, tượng pháp, bộ sách cổ quý hiếm.
Chuông có kiểu dáng thời Lê, là hồng đại chung- một di vật quý giá của chùa. Bộ tượng pháp ở chùa Đức Sơn phong phú, độc đáo, tiêu biểu cho tượng pháp chùa Việt, vừa mang những nét đặc sắc riêng. Bộ Tam Thế với 3 pho tượng bằng nhau về kích cỡ, giống nhau về kiểu dáng, có chiều cao 1,2m toạ trên đài sen được tạo tác bằng gỗ mít rất công phu, điêu luyện.
Ngoài ra, ở đây còn lưu giữ 210 bản gỗ khắc Kinh dùng để in ấn thành sách truyền bá đạo Phật. Các bản khắc được làm bằng gỗ thị, gỗ mực là loại gỗ mềm, dễ khắc, không nứt nẻ, mục ải. Bản nhỏ nhất rộng 18 cm, dài 50cm, bản lớn nhất có kích thước 30x80cm. Trên bề mặt các bản khắc hình đức Phật, Bồ Tát và kinh bằng chữ Hán. Theo các nhà nghiên cứu thì những bản khắc gỗ này có từ thời Nguyễn trong thời gian vua Tự Đức trị vì.
Đây là nơi sinh hoạt tâm linh của bà con nhân dân Nam Đàn và các vùng phụ cận. Vào các ngày Khánh đản, các tăng ni, phật tử khắp nơi về nơi cửa chùa cầu kinh, niệm Phật.
Địa chỉ: xóm Nam Sơn, xã Vân Diên, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An, Việt Nam
Chùa Gám nằm trong khu quần thể du lịch tâm linh sông Dinh – Rú Gám. Chùa Gám thờ Phật, theo tông phái Trúc Lâm. Hoa văn họa tiết tại chùa vô cùng tinh xảo. Chùa được làm từ gỗ lim. Kéo dài khắp 5 gian là các mảng chạm lộng. Nổi bật trong đó là hình tượng tứ linh Long – Ly – Quy – Phụng.
Gám là tên của làng Kẻ Gám xưa (gồm Tăng Thành và Xuân Thành nay). Đền Gám tên chữ Chân Cảm Từ, dân gian gọi là đền Cả, ngôi đền lớn nhất vùng Kẻ Gám trước đây (chữ Cả là lớn nhất). Đền Gám thờ Thành Hoàng Lý Thiên Cương và thờ Uy Minh Vương Lý Nhật Quang; Sát Hải Đại Vương Hoàng Tá Thốn; các bậc tiền nhân khai ấp lập nghiệp có công trạng với làng; thờ Bác Hồ và chư vị anh hùng liệt sĩ.
Chí Linh là tên chữ của chùa. Theo các sử liệu còn lưu, chùa có từ thời Tiền Lý, lúc đó chỉ là Am Tranh nhỏ, đến thời Trần bắt đầu được mở rộng. Đến thế kỷ XVI có bà Quận Chúa Trịnh Ngọc Dong (Dung), (vợ Lại Quận Công Phan Công Tích) đã phát tâm công đức tu sửa đền chùa.
Liên tục suốt các thế kỷ XVII, XVIII, XIX, XX, đều được các triều đại vua quan phong kiến quan tâm tu sửa. Những giai đoạn phong trào Xô Viết Nghệ Tĩnh 30-31; giai đoạn chia lại ruộng đất 50-54; giai đoạn Văn Cách 60-67, đền chùa hầu như đã được tiêu thổ và sử dụng vào các mục đích công cộng khác.
Đền chùa Gám trở thành cụm di sản, thể hiện tinh thần tam giáo đồng nguyên của cha ông ta. Đồng thời giáo dục các thế hệ phải luôn nhớ đến cội nguồn của chính mình. Đời sống tâm linh còn là nét văn hóa truyền thống đặc sắc của dân tộc Việt Nam, được hun đúc suốt mấy nghìn năm lịch sử, trở thành văn hóa tâm linh, "sợi dây neo" giữ hồn cốt dân tộc.
Năm 2015, chính quyền các cấp quyết định xây dựng dưới chân Rú Gám Thiền Viện Trúc Lâm Yên Thành. Thiền viện là nơi giảng đạo, hướng dẫn thiền cho các môn sinh.
Đền chùa Gám đã được UBND tỉnh công nhận là Di tích Lịch sử Văn hóa cấp tỉnh năm 2007. Năm 2018, được đón nhận bằng bảo trợ Di tích Lịch sử Văn hóa đền chùa Gám là Di tích có giá trị lịch sử, văn hóa mang ý nghĩa giáo dục truyền thống dân tộc Việt Nam do Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam trao tặng.
Cuối năm 2010, Ủy ban nhân dân tỉnh Nghệ An thống nhất chủ trương cho phép UBND huyện Yên Thành lập quy hoạch chi tiết xây dựng Khu du lịch văn hoá tâm linh sinh thái Rú Gám. UBND huyện đã phối hợp với Công ty kiến trúc Hoàng Đạo (giáo sư Hoàng Đạo Kính) - một trong những công ty kiến trúc hàng đầu của Việt Nam để thống nhất phương án kiến trúc.
Ngày 28/10/2012, UBND huyện Yên Thành đã tổ chức lễ công bố Quyết định của UBND tỉnh phê duyệt quy hoạch chi tiết xây dựng Khu du lịch sinh thái và tâm linh Rú Gám. Theo Quyết định này, tổng diện tích quy hoạch trên 316 ha, được chia thành 5 khu chức năng.
Lễ hội đền chùa Gám (Xuân Thành, Yên Thành) hàng năm diễn ra trong 3 ngày, từ ngày 13 đến ngày 15/2 (al), nhiều hoạt động đặc sắc như lễ khai quang, lễ yết cáo, lễ rước thần, lễ đại tế, lễ hoa đăng tri ân với các bậc tiền nhân và cầu cho quốc thái dân an.
Hàng năm đền chùa Gám luôn hướng đến các hoạt động xã hội trên địa bàn huyện Yên Thành và các vùng lân cận như: Mở các lớp dạy khóa tu mùa hè "Ươm Mầm Hoa Sen; Ươm mầm đạo đức; Em về bên Phật, Hành trang vào đời" với sự tham gia hàng nghìn bạn trẻ độ tuổi 6 đến 12 trải nghiệm đầy ý nghĩa; mở câu lạc bộ võ; mở các khóa kỹ năng sống; các hoạt động chăn ấm mùa đông; mắt sáng người già…
Địa chỉ: xóm 6, xã Xuân Thành, huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An, Việt Nam
Facebook: https://www.facebook.com/Chuachilinh/
Tổng hợp từ Internet
