Từ ngày 01/07/2025, Thái Nguyên và Bắc Kạn chính thức hợp nhất thành một thể thống nhất mang tên Tỉnh Thái Nguyên, với trung tâm hành chính đặt tại thành phố Thái Nguyên. Đây không chỉ là bước chuyển mình về mặt hành chính, mà còn là cơ hội để kết nối, phát huy giá trị văn hóa – tâm linh đặc sắc của vùng đất Việt Bắc giàu truyền thống. Bài viết này sẽ đưa bạn đến với nơi tín ngưỡng bản địa hòa quyện cùng đạo Phật, tạo nên một bản sắc tâm linh độc đáo cho Thái Nguyên mới, đầy tự hào và sâu lắng.
Thắng cảnh Chùa Hang - Kim Sơn Tự cách trung tâm thành phố Thái Nguyên 3 km về phía bắc, bên trái quốc lộ 1B, hướng Thái Nguyên đi Lạng Sơn. Chùa có nhiều đặc thù của miền sơn cước, nên đã được chọn đưa vào tuyển tập 100 ngôi chùa Việt Nam tiêu biểu xuất bản lần đầu năm 2011. Theo tương truyền, đây là ngôi chùa cổ có từ thế kỷ XI và đã được xếp hạng di tích thắng cảnh cấp Quốc gia năm 1999.
Chùa Hang, có tên chữ “Kim Sơn Tự”, còn được gọi là “Tiên Lữ Phật Động”. Di tích thắng cảnh Chùa Hang có ba ngọn núi đá lớn, độc lập trên vùng đất bằng phẳng. Ngọn núi đứng giữa có tên là “Huyền Vũ” cao to vững trãi, hai bên là hai ngọn “Thanh Long – Bạch Hổ” vươn cao uy nghi, ba ngọn kết nối nhau bởi dải yên ngựa chừng 1000m có diện tích chân núi chừng 2,7ha.
Tương truyền "Chùa Hang" có từ thời nhà Lý (thế kỷ XI), được coi là thời kỳ rất hưng thịnh của Phật giáo. Chuyện rằng: vào một buổi sáng mùa xuân năm Nhâm Tuất, vua Lý Thánh Tông thức dậy đã kể lại giấc mơ của mình cho Nguyên Phi Ỷ Lan chuyện đêm qua nằm mộng, được Phật dắt lên vùng đất địa linh ở Đồng Hỷ, Thái Nguyên. Bà Nguyên Phi lập tức thực hiện chuyến kinh lí tham quan, thấy phong cảnh hữu tình, núi non kỳ vĩ, hang động rộng lớn, bèn cho lấy hang dựng chùa thờ Phật. Có lẽ "Kim Sơn Tự" ra đời từ đây, nhưng nhân dân thường gọi nôm là Chùa Hang vì chùa ở trong hang.
Chùa Hang - Kim sơn tự với huyền thoại “Động tiên lữ” một bức trang thủy mạc đã say đắm bao tâm hồn của nhiểu danh dân, sĩ phu thuộc hàng “tao nhân mặc khách” từ đời Lê sơ đến Hậu nguyễn, hiện còn nhiều văn bia thơ phú bằng chữ hán khắc trên vách hang, ca ngợi cảnh đẹp thiên tạo vô song khi đến vãng cảnh nơi đây.
Hiện nay, chùa Hang đã được trùng tu và xây dựng thêm các công trình như: Chính điện tam bảo, tam quan, lầu chuông, lầu trống, nhà thờ tổ... Nơi đây có tiếng là chốn cửa phật linh thiêng, trung tâm phật giáo lớn của tỉnh và là địa điểm du lịch hấp dẫn của Thái Nguyên, thu hút nhiều du khách gần xa.
Qua Tam quan, vào chùa, hai bên trái phải có hai tượng Hộ pháp Khuyến thiện - Trừng ác, cưỡi voi cưỡi hổ uy nghi. Càng vào sâu, hang rộng dần, trên vòm hang nhũ đá tưởng như "Mây già quyện đá quái chơi vơi", nhiều cột đá lớn sừng sững chống lên vòm hang như những trụ chống trời. Quanh vách hang nhiều nhũ đá nhô ra thành các bệ thờ và nhiều hình thù kỳ lạ hấp dẫn. Hang có nhiều ngóc ngách, có đường lên trời, đường xuống âm phủ, có cửa thông trước sau, nên không khí trong chùa rất trong lành, mùa hè mát mẻ, mùa đông ấm áp, khói hương luôn toả mờ làm cho chùa càng trở nên thâm u kì bí.
Vào sâu chùa Hang càng rộng dần, trên vòm là những nhũ đá buông rũ, dưới nền có nhiều cột đá vươn cao như trụ chống trời, vách hang còn có các nhũ đá nhô ra, tạo thành các bệ thờ tự nhiên… Đặc biệt, trên vách đá vẫn còn lưu bút tích thơ phú bằng chữ hán có từ thời Lê Sơ – Hậu Nguyễn.
Hiện nay, chùa Hang đã được trùng tu và xây dựng thêm các công trình như: Chính điện Tam Bảo, tam quan nội, tam quan ngoại, lầu chuông, lầu trống… Và tương lai gần sẽ mở rộng thêm: nhà thờ tổ, giảng đường hoằng pháp, bảo tháp, thiền viện chuyên tu, trung tâm từ thiện, sân bãi để phục vụ lễ hội…
Hàng năm, từ ngày 19 đến ngày 21 tháng giêng âm lịch, diễn ra lễ hội Chùa Hang ở Thái Nguyên nhằm tạ ơn trời đất, cầu cho mưa thuận gió hòa, bản làng ấm no, cây cối tốt tươi, đâm chồi nẩy lộc. Phần lễ gồm dâng hương, rước kiệu, tạ ơn các vị thần đất, thần sông, thần suối… Phần hội có các trò chơi dân gian đặc sắc như: tung còn, đi cầu kiều, bắn cung, đẩy gậy, bắt trạch trong chum, chọi gà, tung vòng cổ vịt … cùng các tiết mục văn nghệ, liên hoan văn hóa trà…
Ngày 26/2/1999, chùa Hang Thái Nguyên đã được công nhận là Di tích Lịch sử – Văn hóa, Danh lam thắng cảnh cấp Quốc gia.
Địa chỉ: phường Chùa Hang, thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên, Việt Nam.
Công trình kiến trúc tâm linh này được xây dựng từ thời nhà Lý, được đặt tên dựa theo ngôi làng Phù Liễn. Người dân địa phương cho biết, chùa còn có tên gọi là Phù Chân Thiền Tự, mang ý nghĩa phù hộ, chở che và bảo vệ cho cư dân trong vùng được bình an, hạnh phúc và yên ổn.
Ngôi chùa này là điểm đến tâm linh ở Thái Nguyên nổi tiếng không chỉ vì kiến trúc đẹp mà còn vì những sự kiện lịch sử gắn liền với nhà chùa. Trong quá khứ, vào khoảng cuối thế kỷ 19, đây là nơi nuôi giấu nghĩa quân của Đội Cấn và Hoàng Hoa Thám. Đến năm 1946, ngôi chùa là trụ sở bầu cử Đại biểu Quốc hội khóa I của nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa.
Vì những sự kiện quan trọng đã diễn ra hàng thế kỷ trước mà ngôi chùa này vừa mang giá trị tâm linh, vừa mang ý nghĩa lịch sử quan trọng. Đến năm 2007, chùa Phù Liễn Thái Nguyên được quyết định là Trụ sở Phật giáo của tỉnh. Từ đó đến nay, nhà chùa trở thành điểm đến tâm linh nhiều du khách ghé thăm.
Đến thăm chùa Phù Liễn Thái Nguyên, du khách được chiêm ngưỡng một công trình kiến trúc tâm linh mang vẻ đẹp cổ kính, thể hiện qua các hạng mục được bố trí trong chùa. Dù đã trùng tu 2 lần năm 1975 và 1996 nhưng ngôi chùa vẫn thể hiện được nét đẹp đậm chất hoài cổ, công phu trong từng đường nét.
Ngày nay, không gian nhà chùa khá rộng rãi và khoáng đạt với diện tích 7000 m2, phù hợp để du khách vãn cảnh, tìm lại sự bình an, tĩnh tại trong tâm hồn. Đặc biệt, trong nhà chùa còn có 2 tòa bảo tháp lưu giữ tro cốt của các vị chủ trì tại chùa.
Giữa nhiều ngôi chùa đẹp ở miền Bắc, chùa Phù Liễn vẫn tạo cho mình dấu ấn riêng bằng khung cảnh an nhiên, tự tại. Đi dạo trong khuôn viên chùa, bạn sẽ có cảm giác như đang đi đâu đó trong hoàng cung. Bởi lẽ tất cả mọi thứ từ cảnh sắc thiên nhiên cho đến các khu nhà trong chùa đều đậm chất cũ xưa, hoài niệm.
Hằng năm vào ngày 12/1 Âm lịch, các tăng ni, phật tử, nhân dân trong và ngoài tỉnh về đây lễ phật cầu phúc cầu tài, tham gia các trò chơi chọi gà, đánh đu, cờ tướng...
Địa chỉ: tổ 23, phường Hoàng Văn Thụ, thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên, Việt Nam.
Chùa Sơn Dược là một trong những điểm tham quan du lịch nổi tiếng ở Xã Bình Thuận, Huyện Đại Từ, Tỉnh Thái Nguyên. Được xây dựng từ những năm 1912 bởi nhà sư Hải Thượng Lạc Phong, Chùa Sơn Dược đã trải qua nhiều giai đoạn lịch sử và còn nguyên vẹn với kiến trúc cổ kính và sự linh thiêng. Tọa lạc trên một ngọn đồi cao, chùa mang một vẻ đẹp huyền bí và ấn tượng. Từ xa, bạn có thể nhìn thấy nét uy nghiêm và thanh tịnh của nơi đây. Bước vào chùa, du khách sẽ được ngắm nhìn những tác phẩm điêu khắc tinh xảo trên cột trụ và tường, cùng với những bức tranh tượng trưng về tâm linh và đạo đức.
Chùa Sơn Dược là một chùa lớn thuộc xã Bình Thuận (vùng trung tâm của huyện Đại Từ). Chùa còn có tên khác là chùa Yên Thuận gọi theo tên làng, là một ngôi chùa cổ có niên đại từ thế kỷ XVIII, trên bia đá ghi rõ: “Minh Mệnh thập niên”, tức là được trùng tu vào những năm thứ 10 triều Minh Mệnh (1830).
Trải qua thời gian với nhiều lần trùng tu, đến nay chùa Sơn Dược có kiến trúc khang trang, bề thế, gồm nhà tiền đường và thượng điện (gác chuông) đều có kiến trúc chồng diêm hai tầng, tám mái đầu đao cong vút. Ngôi chùa không chỉ lưu giữ được nhiều hiện vật có giá trị mà còn là nơi Tổng Bí thư Trường Chinh và Đại tướng Võ Nguyên Giáp từng hoạt động chỉ đạo cách mạng trong kháng chiến chống thực dân Pháp.
Qua thời gian, chùa đã được trùng tu sửa chữa và xây mới nhiều lần, đến nay chùa khang trang bề thế nhờ công đức thành tâm của nhiều phật tử, nhân dân trong và ngoài xã. Bên cạnh đó là sự ủng hộ của chính quyền các cấp. Ngày 19 - 8 - 2009, UBND tỉnh Thái Nguyên đã công nhận chùa Sơn Dược là di tích lịch sử văn hóa tại Quyết định số 1999/QĐ - UBND.
Hiện nay, chùa còn lưu giữ đuợc ba bia đá cổ. Theo một số nguồn tư liệu và qua khảo sát thì tấm bia thứ nhất có kích thước là 1,2m x 0,65m, trên chóp và viền quanh bia có nhiều hoa văn như: 2 con rồng chầu mặt trời, hoa cúc dây, đường diềm. Bia khắc cả 2 mặt chữ Hán. Mặt trước có 25 dòng chữ, ước chừng có khoảng 500 chữ Hán, với nhan đề là “Đồng chung bi ký” (bài ký đúc chuông đồng khắc trên bia), mở đầu bài ký cho biết địa danh “Phú Bình phủ, Đại Từ huyện, Yên Thuận xã...” và một bài ký dài nội dung luận về đạo Phật, khuyên con người nên làm điều thiện, diệt trừ cái ác để tu tâm, tích đức, hưởng cái phúc, lộc. Mặt sau bia khắc niên đại “Minh Mệnh thập niên” tức là bia dựng vào năm Minh Mệnh năm thứ 10 (1830). Tấm bia thứ hai cũng khắc 2 mặt ước chừng có gần 1.000 chữ Hán, có tên “Đồng chung bi ký”, kích thước: 1,2m x 0,65m với nội dung ghi họ tên, địa chỉ, người công đức tiền, ruộng, đúc chuông, trùng tu chùa. Tấm bia thứ ba có, kích thước nhỏ hơn 2 bia nói trên 0,90m x 0,50m, bia được đặt trên lưng rùa, nhưng đầu rùa đã bị mất. Do chất lượng đá làm bia kém nên toàn bộ nội dung văn bia đã bị mòn hết, chỉ còn một số chữ đầu đề của bia là “Hậu Phật bi ký”.
Ngoài ra, chùa còn lưu giữ được một quả chuông đồng lớn, cao trên 1m, chuông có 4 ô, 4 núm, quai được tạo dáng đúc 2 con rồng đấu lưng nhau. Con rồng mang rõ phong cách nghệ thuật điêu khắc thời Nguyễn: bờm rậm, sừng dài, mắt lồi, tai thú trông khá dữ dằn. Trên thân chuông được trang trí 2 lớp ô, lớp ô trên có 5 đường viền, trong ô để trống không khắc chữ, lớp ô dưới nhỏ hơn có khoanh ở các góc hoa văn hình lá sòi, miệng chuông để trơn không trang trí hoa văn. Bia đá và chuông đồng là một trong những hiện vật rất có giá trị để minh chứng sát thực nhất, chùa Sơn Dược là một ngôi chùa cổ đã có từ lâu đời...
Xét về mặt tổng thể kiến trúc của chùa Sơn Dược không cổ kính như một số ngôi chùa ở Bắc Bộ mà thiên về kiểu chùa miền Nam. Các chùa ở miền Bắc thường có cấu trúc xây dựng theo hình Hán tự hoặc chữ Nho thì các chùa ở miền Nam thường không theo xu hướng cổ mà luôn mang nhiều yếu tố hiện đại hơn. Chùa Sơn Dược do được xây lại trong thời gian gần đây nên về mặt kiến trúc cũng mang nhiều yếu tố mới thể hiện rõ ở cấu trúc, cách bài trí và sắp xếp hoa văn, họa tiết, trang trí... Tuy vậy, chùa vẫn đáp ứng được nhu cầu về văn hóa tâm linh, là địa chỉ tu tập tin cậy của người dân nơi đây.
Do từ khi hình thành đến nay trải qua nhiều lần trùng tu và xây mới nên việc sắp xếp điện thờ cũng như lưu giữ các tượng phật của chùa Sơn Dược gặp nhiều khó khăn. Trong chùa hiện nay có cả tượng mới và tượng cũ. Trong điện thờ hiện tại chỉ còn lại 5 pho tượng cũ, đó là tượng Ngọc Hoàng, Nam Tào, Bắc Đẩu và 2 tượng thần linh thổ địa. Tuy nhiên, những pho tượng này cũng chỉ khoảng 20 năm trở lại đây, chứ cũng không phải có từ khi xây dựng chùa.
Chùa Sơn Dược không chỉ là nơi ban truyền Phật pháp, mà còn là nơi diễn ra rất nhiều hoạt động ý nghĩa mang tính cộng đồng cao. Hàng năm, cứ đến ngày mùng 5 tháng giêng, sư trụ trì và các vị tăng ni, phật tử cùng với người dân xã Bình Thuận lại tổ chức lễ hội rước kiệu cầu chúc cho một năm mới an lành, hạnh phúc.
Địa chỉ: xóm Chùa 8, xã Bình Thuận, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên, Việt Nam.
Ai đi trên cao tốc Hà Nội – Thái Nguyên đoạn qua nút giao Sông Công cũng sẽ thấy 2 pho tượng phật rất lớn nổi bật giữa nền trời xanh: 1 tượng phật Thích Ca Mâu Ni niết bàn (nằm) bằng đồng mạ vàng, và 1 tượng Quan Thế Âm Bồ Tát đứng bằng thạch cao màu xanh ngọc bích. Đây là 2 pho tượng lớn nhấn trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên, thuộc sở hữu của chùa Thuần Lương.
Chùa Thuần Lương nằm bên cạnh đường cao tốc Hà Nội - Thái Nguyên, tại xóm Ngân, phường Lương Sơn, thành phố Sông Công, tỉnh Thái Nguyên.
Theo những tài liệu được ghi chép lại, chùa Thuần Lương được hình thành từ thời vua Tự Đức, thế kỷ thứ XIX. Chùa được xây dựng vào năm 1837 và có niên đại gần 200 năm. Đây là một trong những ngôi chùa cổ nhất và quan trọng nhất ở khu vực này, với kiến trúc độc đáo và nhiều di tích lịch sử.
Đến nay, sau nhiều lần tôn tạo và xây mới, cơ sở vật chất trong chùa đã khang trang hơn rất nhiều. Ngoài ngôi tam bảo và nhà thờ mẫu là những công trình còn lưu lại thì khu vực giảng đường và trai đường được xây dựng mới hoàn toàn. Diện tích ngôi chùa cũng được mở rộng hơn trước rất nhiều, tổng diện tích của chùa hiện nay là 4ha và được quy hoạch bố trí không gian hết sức hợp lý.
Chùa Thuần Lương cũng giống như những ngôi chùa truyền thống khác ở Đồng Bằng Bắc Bộ, chùa có kiến trúc mang đậm phong cách Phật giáo.
Cổng chùa được xây dựng với ba lối vào, biểu tượng cho "tam giới" (quá khứ, hiện tại và tương lai), 1 ý nghĩa nữa là "tam vô lậu học" là ba môn học vô lậu tức Giới - Định - Tuệ, có ý nghĩa là giúp hành giả vượt khỏi sự trói buộc của mọi phiền não, hoàn toàn tự tại.
Toà tam bảo và nhà thờ mẫu với mái lợp ngói đỏ theo hình "mái vẩy" cong vuốt uốn lượn, mang phong cách "đao đình" truyền thống tôn lên vẻ đẹp giản dị mà gần gũi. Các cột, xà, và phần lớn khung nhà đều được làm từ gỗ, đặc biệt là gỗ quý như lim, gụ được chạm khắc hình ảnh rồng, phượng, hoa sen, mây cuộn, biểu tượng của sự cao quý và tâm linh.
Trong khuôn viên chùa, có 1 hồ cá Koi với những chú cá bôi lội tung tăng và 1 con suối nhân tạo nước chảy róc rách. Những chú cá ở đây cũng rất thân thiện, khi có người đến là chúng bơi ra chào hỏi như thể chào 1 người thân quen.
Không gian bên ngoài có rất nhiều các tượng Phật Thích Ca, Quan Thế Âm Bồ Tát, và Phật A Di Đà được làm từ đồng, đá, mạ vàng hoặc sơn son thếp vàng. Chùa cũng trồng rất nhiều loại hoa như phong lan, sim tím, hoa hồng, cúc vạn thọ và đặc biệt là có cả 1 vườn hoa cánh bướm với đủ màu sắc nhẹ nhàng thơ mộng. Ở đây có nhiều cây mít cổ thụ đã trồng nhiều năm, nhưng năm nào cũng ra trái to và thơm lừng.
Địa chỉ: xóm Ngân, phường Lương Sơn, thành phố Sông Công, tỉnh Thái Nguyên, Việt Nam.
Là một ngôi đền có lịch sử lâu đời, đền Đuổm được xây dựng từ thế kỷ XII, năm 1180 vài thời vua Lý Cao Tông. Đền nằm dưới chân núi Đuổm, là một dải núi đá uy nghiêm sừng sững, thành núi dựng đứng nhấp nhô gồm 6 ngọn, hội tụ đủ 4 yếu tố: Tiền Chu tước, hậu Huyền Vũ, tả Thanh Long, hữu Bạch Hổ, được coi là ngọn núi lạ nổi lên giữa dải đất bằng phẳng đồng lúa Động Đạt.
Là một ngôi đền có lịch sử lâu đời, đền Đuổm được xây dựng từ thế kỷ XII, năm 1180 vài thời vua Lý Cao Tông. Đền nằm dưới chân núi Đuổm, là một dải núi đá uy nghiêm sừng sững, thành núi dựng đứng nhấp nhô gồm 6 ngọn, hội tụ đủ 4 yếu tố: Tiền Chu tước, hậu Huyền Vũ, tả Thanh Long, hữu Bạch Hổ, được coi là ngọn núi lạ nổi lên giữa dải đất bằng phẳng đồng lúa Động Đạt.
Với lịch sử cũng như yếu tố tâm linh độc đáo, đền Đuổm là một danh thắng nổi tiếng của vùng đất Thái Nguyên. Nơi đây thu hút nhiều khách tham quan không chỉ trong những dịp lễ hội mà còn có cả ngày thường.
Năm 1993, di tích đền Đuổm đã được xếp hạng Di tích Quốc gia, đồng thời vào năm 2017 lễ hội đền Đuổm cũng được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Đền Đuổm thờ một thủ lính người Tày tên Dương Tự Minh. Theo sử sách ghi chép, ông Dương Tự Minh làm quan dưới thời nhà Lý, ông cai quản vùng đất Phú Lương (ngày nay là các tỉnh Thái Nguyên, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Tuyên Quang, Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn). Ông là một danh tướng với nhiều công lao trong việc giành lại ruộng đất từ giặc Tống và bảo vệ tổ quốc.
Tương truyền, ông đã góp công lớn trong việc giữ mối đoàn kết của dân tộc, khai khẩn đất hoang. Nhờ đó, nhà Lý đã phong sắc ông làm “Uy viễn đôn Cao Sơn quảng độ chi thần”. Về sau, ông còn được vua Lý Nhân Tông đích thân gả công chúa Diên Bình. Đến năm 1144, vua Lý Anh Tông lại gả công chúa Thiều Dung cho ông.
Theo ước tính, ông sống vào cuối thế kỷ 11 và đầu thế kỷ 12. Với những công lao to lớn mà ông đã đóng góp, nhân dân địa phương lập đền thờ ông ở chân núi Đuổm. Và đó là sự ra đời của đền Đuổm ngày nay.
Dù được xây dựng từ thế kỷ XII, trải qua trăm năm tồn tại và nhiều lần trùng tu, nhưng đền Đuỗm vẫn giữ được nét đẹp truyền thống, cổ kính và uy nghiêm.
Đền Đuổm được xây dựng theo kiểu tam cấp truyền thống bao gồm đền Hạ, đền Trung và đền Thượng theo thứ tự từ thấp đến cao dọc sườn núi. Mỗi ngôi đền trong quần thể đền Đuổm sẽ thờ một người.
Khu vực đền Hạ thờ 2 vị công chúa Diên Bình và Thiều Dung, đền Trung thờ ông Dương Tự Minh và đền Thượng là nơi thờ thân mẫu của ông. Tổng thể công trình đền Đuổm không quá lớn song lại gây ấn tượng mạnh mẽ với kiến trúc độc đáo, trang nghiêm.
Một số lễ hội của đền Đuổm bao gồm: mùng 6 tháng Giêng âm lịch - ngày sinh đản của Thánh; ngày 24 tháng 4 âm lịch - lễ hạ điền; mùng 7 tháng Bảy âm lịch - lễ thượng điền; 14 tháng Chạp - lễ tất niên. Trong đó, lớn nhất là lễ hội được tổ chức vào ngày mồng 6 tháng Giêng âm lịch hằng năm, bởi tương truyền đây là ngày sinh của đức thánh Dương Tự Minh.
Nếu có dịp du lịch Thái Nguyên, đặc biệt là vào tháng Giêng, bạn có thể tham gia lễ hội đền Đuổm vào ngày mùng 6 âm lịch hàng năm. Đây là thời điểm người dân trong vùng tổ chức lễ hội với nhiều nghi lễ long trọng như: rước đuốc, rước nước, dựng cây Nêu của người Tày,... Ngoài ra còn có một số lễ như Mộc Dục, Gia Quan, Rước lễ vật vào Đền, Đại Tế lễ.
Địa chỉ: dưới chân núi Đuổm, Quốc Lộ 3, xã Động Đạt, huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên, Việt Nam.
Chùa Thạch Long (Rồng đá) thuộc xã Cao Kỳ, huyện Chợ Mới, tỉnh Bắc Kạn. Nơi đây được mệnh danh là “chùa thiêng trong hang đá”. Ngôi chùa chứa trong mình nhiều sự tích, huyền sử đẹp.
Chùa Thạch Long thu hút hàng ngàn khách thập phương tới dự hội và dâng hương cầu phúc, cầu tài mỗi dịp xuân về. Nhiều người nói rằng, đi khắp Bắc chí Nam chưa thấy chùa nào nằm trong hang núi đá rộng, sạch mà thoáng như chùa Thạch Long. Tăng ni Phật tử tới dự hội có thể vào hang lễ Phật tới hàng ngàn người.
Chùa được xây dựng vào khoảng thế kỷ thứ XVIII với nhiều câu chuyện tâm linh, đồng thời nó còn gắn liền với một thời kỳ lịch sử khốc liệt của dân tộc.
Ngôi chùa hiện vẫn còn lưu truyền nhiều câu chuyện cổ tâm linh, theo người dân ở Bắc Kạn, ngày xưa, người dân xã Vi Hương - Bạch Thông xuôi dòng sông Cầu rước tượng Phật Thích Ca về bằng thuyền thờ Hoa Sơn. Tượng Phật rất nặng nên khi ngược lên Vi Hương, đến vằng Bó Mi, xã Cao Kỳ thì thuyền cứ xoay tròn không đi được.Cho đến khi trời đã tối, người đi rước tượng phải căng lều ngủ lại Bó Mi để sang hôm sau tính tiếp.
Sáng hôm sau khi tỉnh dậy, những người đi rước tượng hốt hoảng không thấy Đức Phật đâu, họ đành thắp một bó nhang to và khấn mong được biết Đức Phật đang ở đâu sẽ lập đền thờ cúng ở đấy. Chưa kịp dứt lời thì nhang khói bay sang bên kia bờ sông, luồn mãi vào trong hướng núi. Đi theo hướng khói ấy, họ đã phát hiện tượng Phật đã ngự tọa tại chỗ cao nhất trong một hang động tuyệt đẹp và rộng rãi. Cảm thấy sự huyền bí của Đức Phật, người dân xây dựng chùa ngay tại đây, và đặt tên là Thạch Long (Rồng Đá), ý muốn nói đây là ngôi chùa nằm trong hang đá thiêng.
Không chỉ chứa trong mình nhiều huyền tích, chùa Thạch Long còn là một di tích lịch sử, là niềm tự hào của bà con xã Cao Kỳ trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp. Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, Bác Hồ đã 3 lần đến đây. Trong chiến dịch Điện Biên Phủ năm 1954, chùa trở thành trạm vận chuyển vũ khí và là kho vũ khí bí mật của quân đội ta. Hoà bình lập lại, chùa lại được bà con thờ tự như xưa.
Vào ngày 02/11/2011, chùa Thạch Long đã được UBND tỉnh Bắc Kạn trao bằng công nhận là di tích lịch sử - văn hóa cổ truyền cấp tỉnh. Hiện nay, ngôi chùa vẫn thu hút được sự quan tâm của các du khách hành hương phương xa tìm đến.
Chùa Thạch Long nằm ở độ cao 300m so với mực nước biển, ngôi chùa tọa lạc ngay trong hang đá linh thiêng của tỉnh Bắc Kạn.
Chùa có hai phần chính. Phần thứ nhất là chùa Thiên. Chùa này nằm ở trên cao, có một bậc đá xếp từ chân núi dẫn thẳng lên tới cửa động. Gian cao nhất thờ Đức Phật Thích Ca. Ở gian trung, trên bệ cao nhất có ảnh thờ Bác Hồ. Phần thứ hai của chùa là chùa Âm, đường đến chùa Âm phải đi vòng quanh sườn núi. Cửa vào chùa Âm hẹp hơn chùa Thiên một chút. Lòng hang cũng không rộng bằng chùa Thiên. Ước chừng cao khoảng 6m, rộng 6m và có ngách ăn sâu vào bên trong. Cả chùa Thiên và chùa Âm đều có nhiều tượng thiên tạo hình các Chư Phật. Trong lòng chùa Thiên, vách đá tự chia thành từng múi như những chiếc lọng cao và sang trọng che cho các vị Chư Phật ngồi dưới.
Hội chùa Thạch Long được tổ chức vào mùng 7 tháng Giêng hằng năm, thu hút rất nhiều du khách thập phương, họ đến để dâng hương cầu may mắn, hạnh phúc cho gia đình và người thân.
Chùa Thạch Long không những là thắng cảnh đẹp của Bắc Kạn, mà còn là một di tích lịch sử. Di tích này đã và đang nhận được rất nhiều sự quan tâm, bảo vệ, tôn tạo để trở thành điểm du lịch văn hoá hấp dẫn của tỉnh Bắc Kạn.
Địa chỉ: thôn Công Tum, xã Cao Kỳ, huyện Chợ Mới, tỉnh Bắc Kạn (cũ), Việt Nam
Đến thị trấn Chợ Rã, huyện Ba Bể vào một ngày đầu xuân, chúng ta có thể cảm thấy sự đổi thay của đất và người nơi đây. Những nét văn hóa truyền thống xưa vẫn phảng phất đâu đây trong đời sống của người dân bản địa. Đặc biệt ở nơi ghi dấu lịch sử, chùa Phố Cũ, một ngôi chùa cổ ở Tiểu khu 8 thị trấn Chợ Rã
Ngôi chùa Phố Cũ được xây dựng cách đây khoảng 120 năm từ thời vua Thành Thái thứ 18 (1906), là một không gian linh thiêng, mang dấu ấn của nền Phật giáo có nhiều đóng góp tích cực trong công cuộc bảo vệ nền độc lập cho dân tộc qua nhiều thời kỳ lịch sử. Theo những thăng trầm của lịch sử, phong hóa của thiên nhiên, sự tàn phá của chiến tranh, đất đai bị xâm lấn, thu hẹp, chùa trở nên hiu quạnh, hoang phế. Di tích chùa cổ nay chỉ còn lại nền gạch đá cũ và một tấm bia ghi từ đời vua Thành Thái. Tuy vậy bà con Phật tử địa phương vẫn liên tục đèn hương thể nguyện theo tâm linh cầu cho dân lành no ấm, cuộc sống hạnh phúc.
Lên khoảng 50 bậc đá mới được xây dựng lại, ngôi chùa Phố Cũ hiện ra giữa không gian mênh mông của núi, giữa bao la mây trời. Xa xa, cánh đồng Chợ Rã đang xanh mướt một màu cuả ngô, lúa, ôm trọn dòng sông Năng lững lờ nước chảy.
Cuối năm 2011, Chùa Phố Cũ đã được xây dựng lại theo phương thức xã hội hoá bằng sự góp tiền của, công sức của toàn thể nhân dân và đồng bào Phật tử, các doanh nghiệp, các nhà hảo tâm, các tổ chức chính trị, xã hội trong và ngoài tỉnh. Khu vực chùa Phố Cũ có diện tích xây dựng khoảng trên 4.000 m² với gần 10 hạng mục công trình gồm nhà chùa chính, nhà Tăng, nhà thờ Tổ, cổng Tam quan, nhà sắp lễ và các công trình phụ trợ, khuôn viên, cây cảnh. Công trình được trùng tu khẳng định mối quan hệ ngày càng bền chặt của khối đại đoàn kết toàn dân, đẹp đời, đẹp đạo... dưới ánh sáng hào quang của Đức Phật. Nhân dân các dân tộc huyện Ba Bể tiếp tục phát huy truyền thống đoàn kết, đồng hành cùng dân tộc, góp phần xây dựng quê hương ngày một giàu đẹp.
Sau khi được trùng tu, tôn tạo, Chùa Phố Cũ đã trở thành ngôi chùa khang trang, thu hút sự quan tâm của đông đảo tăng ni, phật tử nhiều địa phương tới thăm viếng, là nơi sinh hoạt tín ngưỡng, tâm linh của nhân dân địa phương.
Tuy nhiên, hiện nay tấm bia di tích vốn có từ đời vua Thành Thái lại được chôn thấp hơn nền của khu chùa mới, do vậy, UBND thị trấn Chợ Rã huyện Ba Bể vừa có công văn tới Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch Bắc Kạn về việc điều chỉnh vị trí tấm bia này cho phù hợp với thực trạng của khu đất. Hiện vấn đề này đang được các ngành chức năng xem xét giải quyết với mục tiêu không phá bỏ hiện trạng của những di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh đã được công nhận theo quyết định số 455/QĐ-UBND ngày 10/3/2009.
Địa chỉ: tiểu khu 8, Thị trấn Chợ Rã, huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn (cũ), Việt Nam
Đền Thắm thuộc tổ 6, thị trấn Chợ Mới, huyện Chợ Mới, cách trung tâm thị trấn 600m về hướng Tây Bắc. Đền có địa thế sơn thủy hữu tình, lựng tựa vào chân núi Quần Thung, nhìn ra ngã ba sông Cầu thơ mộng (xưa gọi là sông Tràng Cổ). Đền thờ một vị tướng có tên là Thắm – Người có công đánh giặc Cờ Đen vào nửa cuối thế kỷ 19. Khu di tích lịch sử – văn hóa – danh lam thắng cảnh có bề dày lịch sử này được phật tử, nhân dân và du khách thập phương ngưỡng mộ.
Theo ghi chép của người dân địa phương, Đền Thắm được xây dựng đơn giản từ rất lâu. Tuy nhiên, vào khoảng năm 1929 – 1930, nhà buôn gỗ Nguyễn Cả Mùi trải qua một biến cố khi mưa lũ làm vỡ mảng và cuốn trôi bè gỗ của ông. Khi bè gỗ đến gần đền Thắm, bất ngờ được cản lại. Sự việc này được coi như một điềm báo về sự linh thiêng và cứu giúp không thể lý giải. Bị ấn tượng bởi sự thiêng liêng của đền và vị trí tuyệt vời giữa cảnh đẹp thiên nhiên, ông Nguyễn Cả Mùi đã sử dụng tài chính cá nhân cùng với sự quyên góp của cộng đồng địa phương để tái xây dựng Đền Thắm như ngày nay.
Suốt quãng thời gian qua, Đền Thắm đã chứng kiến những biến động lịch sử, từ việc trở thành trạm gác tiền tiêu của các cơ sở quân sự trong cuộc kháng chiến chống Pháp, đến việc sử dụng làm văn phòng của Ủy ban Kháng chiến Chợ Mới. Mặc dù kiến trúc của đền đã được trùng tu một số lần, nhưng vẫn giữ được vẻ nguyên thủy đến ngày nay, thể hiện sự uy nghi và trang nghiêm mà không mất đi tính đơn giản.
Năm 2012, Đền Thắm được xếp hạng là Di tích lịch sử – văn hóa cấp tỉnh, khẳng định vị thế quan trọng và giá trị lịch sử, văn hóa của nó trong lòng cộng đồng.
Chuyện về nàng Thắm được kể lại rằng, xưa kia có hai cha con cô Thắm làm nghề chài lưới trên sông. Cô Thắm xinh đẹp có tiếng lại nết na, thùy mị, trai khắp mường trên, mường dưới đều mơ được kết tóc xe duyên cùng nàng. Đang thì con gái, nàng bị tay Chúa mường bắt về làm vợ. Nàng sống trong cảnh vòng son mà không chút hạnh phúc. Tủi nhục thay, khi lũ giặc Cờ đen kéo sang cướp nước, Chúa mường không những không chống giặc mà còn làm tay sai cho chúng. Nàng đã tìm mọi cách thoát khỏi nhà tên Chúa mường, tập hợp dân nghèo đứng lên đánh giặc theo đội quân do tướng Lưu Vĩnh Phúc chỉ huy. Tên Chúa mường uất hận, muốn lập công nên đã đem quân đến đánh đội quân cô Thắm. Đội quân anh dũng đánh trả. Tại khúc sông Tràng Cổ, vị nữ tướng đã có một trận chiến đấu anh hùng với đội quân Cờ đen. Máu chảy thành sông mà quân sỹ ta không hề nao núng. Tại đây, nữ tướng đã trúng phải mũi tên tẩm thuốc độc mà anh dũng hy sinh. Quân sỹ của cô đã quyết chiến rửa thù. Giặc khiếp sợ tháo chạy, tên Chúa mường bị bắt sống và bị xử tử tế vị chủ tướng. Để tưởng nhớ đến vị nữ tướng can trường, người dân đã lập đền thờ cô Thắm ngay tại khúc sông Tràng Cổ này.
Trải qua thời gian, Đền Thắm là căn cứ quân sự trong nhiều giai đoạn lịch sử, khi là trạm gác tiền tiêu của các cơ sở quân sự, khi dùng làm Văn phòng Ủy ban kháng chiến. Chứng kiến nhiều bước thăng trầm của lịch sử, Đền Thắm luôn là điểm tựa vững chắc cho quân và dân ta trong các cuộc khởi nghĩa. Đến nay, kiến trúc của Đến đã được trùng tu nhưng vẫn giữ vẻ nguyên sơ. Đền có sự uy nghi nhưng không quá đồ sộ.
Đền Thắm là một quần thể tôn giáo đặc biệt, bao gồm đền chính, miếu thờ cô Thắm và miếu Sơn Thần. Đền chính được chú ý với kiến trúc độc đáo, đặc biệt là những bức hoành phi câu đối có từ lâu. Trong phần thờ cô Thắm, dưới bệ thờ được trang trí với những họa văn đặc sắc, với hai con chim phượng thể hiện phong cách kiến trúc từ thời kỳ Hậu Lê vào thế kỷ XVIII. Đền chính được chia thành ba phần để thờ các thần linh như Ngũ Vị Tôn Ông, Bách Linh, Đức Thánh Trần Hưng Đạo, Mẫu Thượng Thiên và Phật Quan Âm.
Miếu thờ cô Thắm nằm sát bên đền chính, có kiến trúc bằng bê tông với vòm tròn, trên bệ thờ là tượng cô Thắm mặc áo xanh, dưới bệ thờ có tượng chim phượng được tạc từ đá. Được biết, vào cuối thế kỷ XIX, đền được tu bổ để thờ tưởng nhớ cô Thắm – người phụ nữ dũng cảm đã lãnh đạo quân đội để đánh bại quân giặc Cờ Đen.
Viện Khảo cổ học thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam đã hợp tác cùng Bảo Tàng tỉnh Bắc Kạn và Hội Khảo cổ học để tiến hành nghiên cứu khai quật khảo cổ tại Di tích Đền Thắm. Di tích này là một hốc đá nhỏ được chọn làm nơi cư trú và chôn cất của cộng đồng người cổ Bắc Kạn. Trong quá trình khai quật, đã phát hiện 10 di cốt cùng với nhiều công cụ đá, mảnh gốm, đồ đồng và đồ xương.
Kết quả của nghiên cứu cổ nhân học ghi nhận đây là di chỉ đầu tiên phát hiện được di cốt người cổ tại tỉnh Bắc Kạn. Dựa vào các phát hiện này, các nhà nghiên cứu có thể nhận định rằng di tích này thuộc vào giai đoạn Hậu kỳ Đá mới – sơ kỳ Kim Khí, cách ngày nay khoảng trên dưới 3000 năm.
Ngày 09/7/2012, UBND tỉnh Bắc Kạn đã công nhận và xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh đối với Đền Thắm. Đây sẽ là điều kiện để Đền Thắm được quy hoạch, tu bổ và tôn tạo trở thành điểm đến hấp dẫn của du khách.
Hàng năm, Đền Thắm có 4 ngày lễ chính là Lễ Thượng nguyên (2/2 âm lịch) là lễ hội lớn nhất hằng năm, lễ vào hè (10/3 âm lịch) lễ ra hè (10/7 âm lịch). Ngoài ra, vào 20/2 (âm lịch) thường có vấn hầu đặc biệt.
Địa chỉ: tổ 6, thị trấn Chợ Mới, huyện Chợ Mới, tỉnh Bắc Kạn (cũ), Việt Nam
Trên hành trình khám phá du lịch Ba Bể (Bắc Kạn), du khách sẽ có dịp đến dâng hương tại Đền An Mã, đắm chìm trong khung cảnh nên thơ, trữ tình mà vẫn cảm nhận được không khí linh thiêng của chốn đạo thiền nhà Phật.
Đền An Mã (hay còn gọi là Đền An Mạ) toạ lạc trên đảo An Mã giữa hồ Ba Bể. Đảo An Mã là một hòn đảo đá vôi, có khum hình mai rùa, nhô cao khoảng 30m giữa mặt Hồ Ba Bể, thuộc xã Nam Mẫu, huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn, cách Hà Nội khoảng 240 km, nằm trong Vườn Quốc gia Ba Bể. Khắp đảo phủ xanh cây cối, và là điểm thuận tiện để quan sát cảnh quan vùng hồ cùng chim thú. Đền thờ Phật, Mẫu Thượng Ngàn, Chúa Sơn Trang, Đức Thánh Trần....
Đền An Mạ là ngôi đền cổ thờ Phật, chúa Sơn Trang, Đức Thánh Trần, Mẫu Thượng Ngàn…Tương truyền, Đền còn là nơi thờ các vị trung thần nhà Mạc trong cuộc chiến tranh phong kiến thời Lê Mạc, sau khi bị thua trận đã chạy đến động Puông rồi tuẫn tiết tại đó. Để tưởng nhớ các vị trung thần, người dân nơi đây đã dựng đền thờ họ Mạc, song sợ bị quan quân nhà Lê trả thù nên đã đổi tên thành đền thờ họ Ma. An Mạ theo tiếng dân tộc Tày có nghĩa là “mồ yên mả đẹp” nơi yên nghỉ của các trung thần họ Mạc.
Đền An Mạ còn gắn liền với sự tích hồ Ba Bể. Theo truyện trước đây cả vùng là đất đai màu mỡ, cây cối tươi tốt, tuy nhiên do người dân đắc tội với thần Giao Long nên đất đá nứt đôi nước cuốn trôi tất cả chỉ có 2 mẹ con bà góa tốt bụng, đức độ thoát nạn và cứu người dân khỏi nạn hồng thủy. Về sau nhớ ơn bà góa đã cứu sống toàn bộ người dân, họ đã cho xây dựng đền An Mạ để thờ cúng. Ngoài ra, còn có một cách kể khác là khi cơn thịnh nộ của trời đất xảy ra, ngôi làng sụt lún lòng hồ nhưng nhờ một bà lão hiền lành, đức độ trong làng được thần linh báo trước về trận hồng thủy sẽ xảy ra, nên đã báo cho thanh niên trai tráng, bà con lối xóm kịp đi về phương Bắc để tìm vùng đất mới. Duy chỉ mình bà lão ở lại với làng, chờ người đón về làng mới. Nhưng cả đoàn người đi mãi mãi không còn ai trở về. Bà chờ mãi, đến khi toàn thân biến thành đá đứng giữa biển trời Ba Bể. Nơi hòn đảo còn sót lại người ta gọi nơi đó là “Pò Giả Mải’ tức là đảo “Bà Góa” ngày nay. Nhờ ơn Bà Góa sống hiền lành, đức độ, được thần tiên mách bảo để cứu vớt dân làng, cư dân địa phương đã lập đền thờ An Mã ở hòn đảo lớn nhất giữa hồ Ba Bể.
An Mã là ngôi đền cổ bằng gỗ lợp ngói vẩy rồng với chiều dài 9m, rộng 6m, được trùng tu xây dựng lại năm 2006, đền An Mã mang nét giản dị, nhẹ nhàng, thanh thoát, hoà quyện với thiên nhiên. Các đường nét được chạm trổ khéo léo, công phu đã phần nào thể hiện được ý tưởng, quan niệm của con người nơi đây, gắn với hoàn cảnh lịch sử trong từng thời kì.
Nằm khiêm tốn trên đảo nhỏ, đền An Mạ có kiến trúc truyền thống gồm tòa tiền đường và hậu cung. Mái lợp ngói vẩy, đầu đao cong vút. Trong đền phối thờ tượng Phật, mẫu Thượng Ngàn, chúa Sơn Trang, đức thánh Trần. Khuôn viên có cảnh sắc hài hòa, cây cổ thụ tỏa bóng mát.
Đền An Mã là nơi sinh hoạt tín ngưỡng của người dân địa phương, khách thập phương và cũng là nơi dâng lễ Hội xuân Ba Bể tổ chức vào ngày 10 tháng giêng. Hội đền An Mã được tổ chức vào ngày 6 tháng hai âm lịch hàng năm. Người dân địa phương đều biết đến sự linh thiêng của đền An Mã. Những ngày mồng một âm lịch hằng tháng, người dân thường lên đảo thắp hương cầu tài, cầu lộc, cầu cho gia đình bình an, hạnh phúc.
Người dân Việt Nam nói chung có một đời sống tâm linh vô cùng sâu sắc. Đi đền, chùa là một thói quen, một nhu cầu không thể thiếu của người dân. Vào những ngày cuối năm cũ và đầu năm mới, người dân Việt Nam lại cùng nhau đến các đình chùa, miếu mạo dâng hương lễ Phật, bày tỏ sự thành kính trước các bậc thánh thần và ông bà tổ tiên. Người dân Việt đến chùa với nhiều mục đích khác nhau, người thì cầu tài, cầu lộc, cầu duyên; người thì cầu bình an, sức khỏe cho bản thân và người trong gia đình. Cũng có những người đến chùa chỉ để tìm lấy những giây phút bình yên nhằm xua tan đi những lo toan bộn bề trong cuộc sống. Nhưng nói chung, khi đến chùa mọi người đều mang theo tấm lòng thành kính, từ đó họ tìm được đến với đức tin, sự thanh thản, bình an trong tâm hồn. Khung cảnh tĩnh mịch, thanh đạm của các ngôi chùa vào dịp này bỗng trở nên đông đúc, nghi ngút khói hương bởi những dòng người từ khắp các nơi tìm về.Bởi vậy, với nhiều di tích lịch sử - văn hoá, trong đó có đền An Mã, Bắc Kạn có tiềm năng dồi dào để phát triển du lịch, đặc biệt là các loại hình du lịch tham quan các di tích lịch sử - văn hoá, lễ hội, du lịch tâm linh.
Địa chỉ: xã Nam Mẫu, huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn (cũ), Việt Nam
Đền Mẫu Thượng tọa lạc tại tổ 1A, phường Phùng Chí Kiên, thành phố Bắc Kạn, rất gần khu vực Tỉnh ủy Bắc Kạn và trên tuyến đường Phùng Chí Kiên. Đền Mẫu Thượng Bắc Kạn là điểm đến linh thiêng không chỉ của người dân địa phương mà còn thu hút khách hành hương từ các vùng lân cận. Đền hiện vẫn giữ được nét kiến trúc cổ kính, đóng vai trò quan trọng trong tín ngưỡng thờ Mẫu – một phần bản sắc văn hóa phi vật thể đã được UNESCO công nhận.
Ngôi đền có kiến trúc truyền thống theo tín ngưỡng thờ Mẫu, là một trong những địa chỉ văn hóa – tâm linh quen thuộc tại Bắc Kạn. Khởi dựng từ năm 1831, trải qua nhiều thăng trầm, và được trùng tu vào năm 1990, hiện giữ dáng vẻ trang nghiêm, cổ kính.
Là nơi thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Thượng Thiên – một trong ba phủ Mẫu Tam Phủ trong văn hóa dân gian tín ngưỡng Việt, nối tiếp hệ thống đền đài như Mẫu Thượng (Thiên), Mẫu Thoải (Nước) và Mẫu Địa (Đất).
Là một trong những nơi sinh hoạt văn hóa – tín ngưỡng quan trọng, kết nối cộng đồng qua các nghi lễ, lễ hội và sinh hoạt tâm linh thường xuyên. Đền thờ Mẫu và các vị thần, đền là nơi sinh hoạt tín ngưỡng của nhân dân địa phương và du khách thập phương, mở cửa đón khách quanh năm vào các ngày mùng 1 và 15 âm lịch hàng tháng, khách thập phương đến hành lễ rất đông.
Vào dịp đầu năm mới, người dân địa phương và du khách thường đến đây dâng hương, cầu an, cầu may. Đền Mẫu Thượng thường phối hợp tổ chức các hoạt động cộng đồng như mở cửa vào dịp lễ đầu Xuân, ngày rằm, mùng 1… nhằm giữ gìn và phát huy giá trị truyền thống.
Đền thờ Cô Bản Đền và các vị thần. Cứ đến ngày mồng 1 âm lịch tháng giêng người dân địa phương và du khách khắp nơi đến dâng lễ. Bên cạnh đó, các ngày lễ lớn của đền Lễ Thượng Nguyên vào ngày mồng 1 tháng 2 âm lịch, Lễ Khánh Hạ ngày 15 tháng 3 âm lịch và Lễ Tất Niên vào ngày 15 tháng 12 âm lịch.
Địa chỉ: tổ 1A, phường Phùng Chí Kiên, thị xã Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn (cũ), Việt Nam
Tổng hợp từ Internet
