Mỗi một vùng miền trên đất nước sẽ có cách chào đón năm mới khác nhau, ảnh hưởng bởi phong tục tập quán từ xưa để lại. Nếu miền Bắc nổi bật với hoa đào đỏ thắm thì Tết miền Nam có đặc trưng gì? Hãy cùng chúng mình khám phá nét độc đáo trong hương vị Tết miền Nam qua bài viết dưới đây nhé!
Trong mỗi dịp Tết đến Xuân về, người dân miền Nam sẽ chưng hoa mai vàng thay vì hoa đào như Tết miền Bắc. Bởi hoa đào thích hợp với khí hậu se lạnh ở miền Bắc, còn hoa mai ưa khí hậu ấm áp của miền Nam. Ngoài ra, trong văn hóa dân gian người Việt thì hoa mai còn được xếp vào tứ quý: Tùng - Cúc - Trúc - Mai, biểu trưng cho sự phú quý, giàu sang. Vì vậy, vào dịp Tết Nguyên Đán hầu như nhà nào ở miền Nam cũng sẽ sắm một chậu mai vàng, cầu chúc một năm mới may mắn, thịnh vượng và phát tài.
Chưng mâm ngũ quả lên bàn thờ là phong tục ngày Tết không thể thiếu ở cả 3 miền. Tuy nhiên, cách bài trí của mỗi nơi sẽ khác nhau. Miền Bắc thường chọn 5 loại quả với 5 màu sắc khác nhau để tượng trưng cho ngũ hành. Ngược lại, miền Nam thường chưng mãng cầu, đu đủ, dừa và xoài, ngầm mang lại ý nghĩa “Cầu vừa đủ xài”. Ngoài ra, người dân có thể chưng thêm quả sung hoặc dưa đỏ để biểu thị cho sự sung túc, may mắn trong năm mới.
Đặc biệt, khác với miền Bắc, mâm ngũ quả miền Nam không bao giờ chưng chuối. Bởi chuối phát âm gần giống với “chúi”, mang đến điềm xui trong năm tới và công việc làm ăn không phất lên được. Đồng thời, miền Nam cũng kiêng bày quýt, cam, và lê trên mâm ngũ quả, vì cách gọi tên gợi đến những điều không may như quýt làm cam chịu, lê lết.
Nấu bánh chưng, bánh tét là hoạt động ngày Tết không thể thiếu, là nét đẹp của văn hóa của người Việt mỗi dịp năm mới. Nguyên liệu và cách làm hai loại bánh này khá giống nhau, đều từ gạo nếp, đỗ xanh và thịt lợn.
Miền Bắc thường sẽ gói bánh chưng hình vuông, còn miền Nam là bánh tét hình ống tròn. Theo quan niệm xưa, bánh tét tượng trưng cho sự trường tồn, sức sống mãnh liệt và hùng mạnh. Vì vậy, người dân miền Nam thường gói bánh tét để thắp hương hoặc biếu người thân, bạn bè trong dịp lễ Tết. Đặc biệt, một số tỉnh miền Nam còn có phong tục gói bánh tét với nếp được ngâm nước lá dứa, nếp trộn chung với đậu đen hay đậu phộng và nước cốt dừa để khuôn bánh cắt ra thêm phần bắt mắt.
Lì xì ngày Tết là phong tục không thể thiếu ở cả miền Bắc và miền Nam. Thông thường, người dân miền Nam sẽ lì xì cho trẻ nhỏ, chúc các em mau ăn chóng lớn, khỏe mạnh và ngoan ngoãn. Trong khi đó, người miền Bắc thường lì xì và chúc Tết đầu Xuân cho cả người già lẫn trẻ nhỏ. Họ sẽ mừng tuổi, chúc thọ người lớn trước, sau đó mới tới trẻ nhỏ. Qua những câu chúc ý nghĩa, phong bao lì xì đỏ thắm, mọi người sẽ cùng chúc nhau năm mới may mắn, bình an, vạn sự như ý.
Từ xa xưa, mọi người trong làng, trong xóm sẽ tổ chức các trò chơi dân gian vào dịp đầu Xuân. Điều này giúp gắn kết tinh thần cộng đồng và cùng nhau nguyện ước cho một năm mới bình an, mưa thuận gió hòa.
Giữ vững nét đẹp văn hóa ấy, ở một số địa phương vẫn còn giữ phong tục tổ chức trò chơi ngày Tết như: Đi cà kheo, đập niêu đất và đánh đu,... Khi đón Tết miền Nam, đặc biệt là miền Tây, mọi người thường tổ chức các trò vui chơi đầu Xuân như: Đua xuồng 3 lá, kéo co, chọi gà, tát mương bắt cá, ô ăn quan hay đạp xe qua cầu khỉ. Thông qua đó, người dân sẽ được thư giãn sau một năm làm việc vất vả, chuẩn bị một tinh thần vui tươi chào đón năm mới.
Những món ăn trong ngày Tết miền Nam mang một hương vị rất riêng, thể hiện rõ nét văn hóa ẩm thực vùng miền. Nếu như miền Bắc nổi tiếng với thịt đông, giò chả, nem rán, gà luộc hay canh bóng thì mâm cỗ Tết miền Nam không thể thiếu những món ăn sau:
Mâm cỗ Tết miền Nam thường rất phong phú, không bị ảnh hưởng nhiều bởi những nghi lễ cổ truyền. Một trong những món ăn phổ biến trong dịp đầu Xuân của người dân Việt Nam là thịt kho nước dừa. Món thịt kho được chế biến đơn giản từ thịt heo và hột vịt, thể hiện triết lý hình vuông, hình tròn tượng trưng cho đất trời và cha mẹ.
Theo quan niệm của người dân miền Nam, canh khổ qua trong mâm cỗ Tết giúp xua tan những khổ cực trong năm cũ, chào đón năm mới may mắn, an lành. Trái khổ qua được làm sạch ruột, sau đó nhồi với nhân thịt heo xay nhuyễn và nấm mèo. Nước dùng thanh ngot, có chút đắng nhẹ mang đến một hương vị độc đáo trên mâm cỗ của người dân Miền Nam.
Củ cải ngâm mắm hay củ kiệu tôm khô là món ăn đặc trưng trong ngày Tết miền Nam, tương tự như dưa món ở miền Bắc. Vị cay cay, chua chua, giòn giòn từ món này sẽ giúp giải ngán những món ăn chứa nhiều tinh bột, dầu mỡ trong mâm cỗ.
Theo quan niệm của người Á Đông, lạp xưởng có màu đỏ, kiểu dáng giống một xâu tiền ngày xưa. Vì vậy, người miền Nam thường có món lạp xưởng trong mâm cỗ Tết để cầu chúc năm mới may mắn, phát tài.
Bên cạnh những phong tục đặc trưng, trong ngày Tết ở miền Nam thì mọi người sẽ kiêng kỵ một số điều sau:
Trong bài viết này, chúng mình đã cùng nhau tổng hợp những phong tục và điểm độc đáo riêng trong ngày Tết miền Nam. Hy vọng những thông tin bổ ích này sẽ giúp mọi người hiểu thêm về nét đẹp văn hóa dân tộc cũng như đón một năm mới ý nghĩa, bình an bên gia đình. Mến chúc mọi người một năm mới an khang và hạnh phúc!
Tổng hợp từ Internet.
