Xôi bảy màu là món ăn truyền thống trong những ngày lễ, tết của dân tộc Nùng Dín ở Lào Cai.
Xôi bảy màu của người Nùng Dín thường được làm trong những dịp lễ tết, thờ cúng tổ tiên không chỉ mang giá trị ẩm thực mà còn mang giá trị tâm linh sâu sắc. Xôi bảy màu gồm các màu cơ bản như: đỏ tươi, đỏ thẫm, xanh lá cây, xanh nước biển, nâu, tím và vàng. Màu sắc của xôi được tạo ra bởi một số loại thực vật và hoa trong tự nhiên mà bà con gọi là “Pác chẳm” và “đoọk Phẳn”. Trước đây, xôi bảy màu chỉ được làm vào dịp tết tháng 7 (âm lịch) của người Nùng Dín để gợi nhớ về hành trình 7 tháng gian truân, vất vả trong cuộc di cư xuống phía Nam của người Nùng. Xôi bảy màu dẻo, thơm và bổ dưỡng thường được ăn cùng với muối vừng đen và thịt gà nướng.
Người Nùng Dín dùng một số lá cây rừng như “lá xôi đỏ”, “lá xôi hoa”, “cây hoa rừng”… đem giã tất cả những thứ nguyên liệu đó rồi lọc kỹ; qua nghệ thuật pha chế cho ra bảy sắc màu khác nhau, trộn với gạo nếp đem đồ lên thành xôi bảy màu, mỗi màu là một biểu tượng cho một tháng trong năm. Xôi bảy màu ngoài hương vị thơm ngon, hấp dẫn còn là món ngon để cúng tạ tổ tiên.
Họ quan niệm màu xanh tượng trưng cho tháng giêng (màu cây cối đâm chồi nảy lộc), màu nâu là tháng 2 (màu đất gieo trồng), màu tím là tháng 3 (tết thanh minh), màu xanh nước biển là tháng tư (vào hè thời tiết trong lành), màu đỏ là tháng năm (màu máu của đồng bào đổ xuống để giữ gìn mảnh đất quê hương), màu vàng là tháng sáu (quê hương trong cảnh giặc giã), màu đỏ cờ của tháng bảy (màu đỏ chiến thắng), đồng bào đã đánh đuổi giặc hán ra khỏi bờ cõi, nhân dân được tự do ăn mừng chiến thắng.
Sự kết hợp của các hương vị thiên nhiên đã giúp món ăn mang hương thơm nhẹ nhẹ, múi lá thơm dịu vô cùng quyến rũ, mang hương vị riêng của rừng núi Tây Bắc. Ngày nay món ăn đã trở thành một đặc sản nổi tiếng ở Lào Cai, nếu có dịp đi du lịch tại đây du khách nên thưởng thức món ăn truyền thống này.
